بازشناسی شخصیت «حسن بن حمزه» و نقش وی در فرآیند انتقال میراث حدیثی قم به بغداد

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دوره: 21، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_TQH-21-2_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 96
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدهادی صفری

دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

مهدی غلامعلی

دانشیار، گروه علوم و معارف حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

حیدر مسجدی

استادیار، گروه علوم و معارف حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

چکیده

شریف حسن بن حمزه مرعشی مامطیری(د. ۳۵۸ق.) محدث امامی سده چهارم هجری قمری است. درک مشایخ متعدد در طبرستان، خراسان، مکه، کوفه، ری، قم و سپس هجرت به بغداد، او را به حلقه میانی مدارس حدیثی متعدد مبدل ساخت. اثرگذاری وی در فرآیند انتقال میراث حدیثی به مدرسه بغداد به گونه ای است که نام او در شرح حال ۱۲۵ راوی در فهرست اسماء مصنفی الشیعه نجاشی، الفهرست و مشیخه شیخ طوسی ذکر شد. وی علاوه بر انتقال میراث های مهم حدیثی به بغداد، استاد محدثانی همچون شیخ صدوق و شیخ مفید است. مساله پژوهش، یافتن نقش ابنحمزه در فرآیند انتقال میراث حدیثی قم به بغداد است. پس از بازشناسی شخصیت وی، نخست با روش توصیفی تحلیلی، میراث مشایخ قمی ابن حمزه علی بن ابرهیم قمی، ابن بطه قمی، احمد بن ادریس قمی و احمد بن عبدالله برقی مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس به مقایسه با محدثان معاصر و نقش آفرین در فرآیند انتقال میراث حدیثی قم به بغداد پرداخته شد. یافته های پژوهش، برای نخستین بار با سندپژوهی و تحلیل فهرستی طریق ابن حمزه به یافته های نوینی دست یافت که بر آن اساس، ادعای پیشتازی سایر انتقال دهندگان بر ابنحمزه در تمام ابعاد و انگاره غلط بودن طریق فهرستی وی به ابن بطه، ناصواب است.

کلیدواژه ها

شریف حسن بن حمزه, طریق ابن بطه قمی, مدرسه حدیثی بغداد, مدرسه حدیثی قم, مرعشی طبری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.