اثر تنش شوری و اسید سالیسیلیک بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و عملکرد Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 56

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IJMAPR-40-3_006

تاریخ نمایه سازی: 8 مهر 1403

چکیده مقاله:

سابقه و هدف: مرزه خزنده (Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.) گیاهی دارویی و چند ساله است که در شمال و شمال غرب ایران رویش دارد. اسانس این گیاه خاصیت آنتی بیوتیک دارد و در تهیه داروهای گیاهی، فراورده های غذایی و بهداشتی استفاده می شود. تنش شوری اثرهای نامطلوبی بر فرایندهای فتوسنتزی و رشد و عملکرد گیاه دارد. اسید سالیسیلیک از طریق تنظیم بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی و آنزیمی از گیاهان در برابر تنش محافظت می کند. تاکنون اطلاعات چندانی در مورد تاثیر اسید سالیسیلیک در شرایط تنش شوری بر صفات مورفولوژیکی، عملکردی و فیزیولوژیکی مرزه خزنده منتشر نشده است.مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار سطح شوری (صفر، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی مولار) و ۲ سطح اسید سالیسیلیک (صفر و ۲ میلی مولار) در ۳ تکرار در سال ۱۳۹۸ در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه اجرا شد. صفات فلورسانس کلروفیل، شاخص کلروفیل، محتوای پرولین برگ، پروتئین محلول، ارتفاع گیاه، سطح برگ، وزن تر برگ، وزن تر ریشه، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، محتوای آب نسبی و هدایت الکتریکی برگ اندازه گیری شد. تجزیه وتحلیل داده ها توسط نرم افزار IBM SPSS Statistics (Ver. ۲۶) انجام شد. مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح ۵% انجام گردید.نتایج: بیشترین ارتفاع گیاه (۹۲.۷ سانتی متر)، سطح برگ (۰.۸ سانتی متر مربع)، وزن تازه اندام هوایی (۲۶.۸ گرم) و وزن خشک اندام هوایی (۹.۱ گرم) در تیمار نمک طعام صفر میلی مولار + اسید سالیسیلیک ۲ میلی مولار به دست آمد. بیشترین وزن تر برگ (۱۳.۴ میلی گرم)، بیشترین وزن خشک برگ (۲.۵ میلی گرم) و بیشترین عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (۰.۸۰) در تیمار نمک طعام ۵۰ میلی مولار + اسید سالیسیلیک ۲ میلی مولار مشاهده شد. بیشترین وزن تر ریشه (۲۷.۳ گرم)، بیشترین وزن خشک ریشه (۴.۳ گرم)، بیشترین شاخص فتوسنتزی (۳۶.۹) و بیشترین محتوای آب نسبی (۹۱.۷%) در تیمار شاهد نمک به دست آمد. بیشترین محتوای پرولین (۱۲.۷ میکروگرم بر گرم) در تیمار ۱۵۰ میلی مولار نمک طعام مشاهده شد. بیشترین پروتئین محلول (۱.۱ میلی گرم بر گرم) در تیمار ۱۰۰ میلی گرم نمک طعام + اسید سالیسیلیک ۲ میلی مولار مشاهده شد. کاربرد اسید سالیسیلیک ۲ میلی مولار در شرایط تنش شوری ارتفاع گیاه (۱۶.۳%)، سطح برگ (۱۸.۶%)، وزن تازه برگ (۱۷.۳%)، وزن تازه اندام هوایی (۳۵.۴%)، وزن خشک اندام هوایی (۳۵.۷%)، محتوای آب نسبی (۸.۴%) و پروتئین محلول را ۴۱.۴% افزایش داد ولی محتوای پرولین (۴۱.۴%) و هدایت الکتریکی (۴۹.۴%) را کاهش داد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که استفاده از سالسیلیک اسید در شرایط تنش شوری موجب بروز تغییراتی در برخی ویژگی های مرفوفیزیولوژیکی، عملکردی، فتوسنتزی و بیوشیمیایی گیاه مرزه خزنده می شود. افزایش شوری صفات رویشی و عملکردی گیاه و نیز برخی صفات فتوسنتزی و فیزیولوژیکی را کاهش داد ولی میزان تنظیم کننده های اسمزی از قبیل پرولین و پروتئین را افزایش داد. کاربرد سالیسیلیک اسید ۲ میلی مولار توانست برخی اثرهای مخرب شوری را در گیاه مرزه خزنده بهبود ببخشد، به طوری که گیاهان تیمار شده با اسید سالیسیلیک نسبت به گیاهانی که تحت تنش شوری بودند ولی اسید سالیسیلیک دریافت نکردند، مقاومت بیشتری به شوری نشان دادند و رشد بهتری داشتند. براساس نتایج این تحقیق، کشت این گیاه در خاک های با شوری بیشتر از ۱۰۰ میلی مولار توصیه نمی شود. همچنین در صورت کاشت مرزه خزنده در خاک های با شوری کمتر از ۱۰۰ میلی مولار، می توان از اسید سالیسیلیک ۲ میلی مولار به صورت محلول پاشی برگی برای رشد بهتر گیاه و افزایش درآمد زارعان بیشتر استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

پرولین ، فتوسنتز ، شاخص کلروفیل ، مرزه خزنده ، Satureja spicigera (C. Koch) Boiss

نویسندگان

برزو یوسفی

۱- دانشجوی دکترای فیزیولوژی گیاهی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

رویا کرمیان

گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Andalibi, L., Ghorbani, A., Moameri, M., Hazbavi, Z., Nothdurft, A., ...
  • Arfan, M., Athar, H.R. and Ashraf, M., ۲۰۰۷. Does exogenous ...
  • Arif, Y., Singh, P., Siddiqui, H., Bajguz, A. and Hayat, ...
  • Arvin, P. and Firuzeh, R., ۲۰۲۱. Effects of salinity stress ...
  • Ashraf, M. and Harris, P.J.C., ۲۰۱۳. Photosynthesis under stressful environments: ...
  • Athar, H., Zulfiqar, F., Moosa, A., Ashraf, M., Zafar, Z.U., ...
  • Bagautdinova, Z.Z., Omelyanchuk, N., Tyapkin, A.V., Kovrizhnykh, V.V., Lavrekha, V.V. ...
  • Baghizadeh, A., Salarizadeh, M.R. and Abaasi. F., ۲۰۱۴. Effects of ...
  • Banakar, M.H., Amiri, H., Ranjbar, G.H. and Sarafraz Ardakani, M.R., ...
  • Bates, L., Waldren, R. and Teare, I., ۱۹۷۳. Rapid determination ...
  • Bertamini, M., Grando, M., Zocca, P., Pedrotti, M., Lorenzi, S. ...
  • Betzen, B., Smart, C., Maricle, K. and Maricle, B., ۲۰۱۹. ...
  • Bian, S. and Jiang, Y., ۲۰۰۹. Reactive oxygen species, antioxidant ...
  • Bilger, W. and Björkman, O., ۱۹۹۰. Role of the xanthophyll ...
  • Blum, A. and Ebercom, A., ۱۹۸۱. Cell membrane stability as ...
  • Bradford, M.M., ۱۹۷۶. A rapid and sensitive method for the ...
  • Daneshmand, F. and Arvin, M.J., ۲۰۱۱. Response of Potato Species ...
  • Davis, P., ۱۹۸۲. Flora of turkey (S. spicigera (C. Koch) ...
  • Dehestani Ardakani, M., Ghatei, P., Gholamnezhad, J., Momenpour, A. and ...
  • Dong, Y.J., Jinc, S.S., Liu, S., Xu, L.L. and Kong, ...
  • El-Hendawy, S.E., Hu, Y., Yakout, G.M., Awad, A.M., Hafiz, S.E. ...
  • Fujikura, U., Kazune, E., Horiguchi, G., Seo, M., Yuri, K., ...
  • Guo, R., Yang, Z., Li, F., Yan, C., Zhong, X., ...
  • Hajiboland, R., Keyvanfar, N., Joudmand, A., Rezaee, H. and Yousefnejad, ...
  • Harati, E., Kashefi, B. and Matinzadeh, M., ۲۰۱۵. Investigation reducing ...
  • Hassanpouraghdam, M.B., Mohammadi, L., Gohari, G. and Vojodi Mehrabani, L., ...
  • Hasanuzzaman, M. and Fujita, M., ۲۰۱۳. Exogenous sodium nitroprusside alleviates ...
  • Jayakannan, M., Bose, J., Babourina, O., Rengel, Z. and Shabala, ...
  • Kaur, G. and Asthir, B., ۲۰۱۵. Proline: a key player ...
  • Kaya, C., Higgs, D., Ashraf, M., Alyemeni, M.N. and Ahmad, ...
  • Kadioglu, A., Saruhan, N., Sağlam, A., Terzi, R. and Acet, ...
  • Khan, M.I.R., Asgher, M. and Khan, N.A., ۲۰۱۴. Alleviation of ...
  • Khan, M.I.R., Fatma, M., Per, T.S., Anjum, N.A. and Khan, ...
  • Kovácik, J., Grúz, J., Backor, M., Strnad, M. and Repcák, ...
  • Kocheva, K., Lambrev, P., Georgiev, G., Goltsev, V. and Karabaliev, ...
  • Kwon, E.H., Adhikari, A., Imran, M., Lee, D.S., Lee, C.Y., ...
  • Kumar, S., Ahanger, M.A., Alshaya, H., Latief Jan, B. and ...
  • Li, A., Sun, X. and Liu, L., ۲۰۲۲. Action of ...
  • Ma, X., Zheng, J., Zhang, X., Hu, Q. and Qian, ...
  • Maxwell, K. and Johnson, G.N., ۲۰۰۰. Chlorophyll fluorescence- a practical ...
  • Menezes, R.V., Azevedo Neto, A.D., Oliveira Ribeiro, M. and Watanabe ...
  • Miteva, T.S., Zhelev, N.Z.h. and Popova, L.P., ۱۹۹۲. Effect of ...
  • Miura, K. and Tada, Y., ۲۰۱۴. Regulation of water, salinity, ...
  • Mohammadi, H., Hazrati, S. and Parviz, L., ۲۰۲۳. Morphophysiological and ...
  • Mohamadi Cheraghabadi, M., Roshanfekr, H., Hasibi, P. and Mesgarbashi, M., ...
  • Mohammadian, R., Rahimian, H., Moghaddam, H. and Sadeghian, S.Y., ۲۰۰۳. ...
  • Montanari, M., Degl’Innocenti, E., Maggini, R., Pacifici, S., Pardossiand, A. ...
  • Mushtaq, Z., Faizan, S., Gulzar, B., Mushtaq, H., Bushra, S., ...
  • Nazar, R., Umar, S. and Khan, N.A., ۲۰۱۵a. Exogenous salicylic ...
  • Nazar, R., Umar, S., Khan, N.A. and Sareer, O., ۲۰۱۵b. ...
  • Ngom, B., Sarr, I., Kimatu, J., Mamati, E. and Kane, ...
  • Noreen, S., Ashraf, M. and Akram, N.A., ۲۰۱۲. Does exogenous ...
  • Palma, F., López-Gómez, M., Tejera, N.A. and Lluch, C., ۲۰۱۳. ...
  • Pasternak, T., Groot, E.P., Kazantsev, F.V., Teale, W., Omelyanchuk, N., ...
  • Pokotylo, I., Hodges, M., Kravets, V. and Ruelland, E., ۲۰۲۲. ...
  • Pourghadir, M., Mirjalili, S.A., Mohammadi Torkashvand, A. and Moradi, P., ...
  • Rostami, M., ۲۰۱۸. Effect of salinity stress and salicylic acid ...
  • Saadatfar, A. and Hossein Jafari, S., ۲۰۲۲. The effect of ...
  • Setayesh-mehr, Z. and Ganjali, A., ۲۰۱۳. The effects of drought ...
  • Steduto, P., Albrizio, R., Giorio, P. and Sorrentino, G., ۲۰۰۰. ...
  • Su, J.J., Wu, S., Xu, Z.J., Qiu, S., Luo, T.T., ...
  • Turan, S. and Tripathy, B.C., ۲۰۱۳. Salt and genotype impact ...
  • Wang, L., Pan, D., Li, J., Tan, F., Hoffmann-Benning, S., ...
  • Wang, Z., Rong, D., Chen, D., Xiao, Y., Liu, R., ...
  • Yousefi, B., Sefidkon, F. and Safari, H., ۲۰۲۳. Evaluation of ...
  • Xu, L., Zhao, H., Ruan, W., Deng, M., Wang, F., ...
  • Zarei, B., Fazeli, A. and Tahmasebi, Z., ۲۰۱۹. Salicylic acid ...
  • Zhang, L., Zhao, H.X., Fan, X., Wang, M., Ding, C., ...
  • نمایش کامل مراجع