از زوپیر تا شاه نصرانی گداز؛ بن مایه نیرنگ در چهار روایت تاریخی و ادبی
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های ایرانشناسی، دوره: 14، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JISUT-14-2_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 80
نویسندگان
استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
استاد زبان و ادب فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
ادبیات از آن رو که تجلی گاه و بازتاب دهنده واقعیت های زندگی و آرمان های انسان است، پیوسته تحت تاثیر تاریخ قرار می گیرد؛ از این رو، می توان ریشه بسیاری از داستان ها و روایت های ادبی را در حوادث و روایت های تاریخی جست و جو کرد. در این پژوهش، بر چهار روایت تاریخی و ادبی که نوع خاصی از نیرنگ و فریب که با آسیب رساندن به خود همراه است، بن مایه یا موضوع مکرر آن ها به شمار می آید، تمرکز می کنیم: روایت تاریخی زوپیر مربوط به عصر هخامنشی، روایت تاریخی رزم پیروز با هپتالیان مربوط به دوران ساسانی، داستان زاغان و بومان در کلیله و دمنه بهرام شاهی و داستان شاه نصرانی گداز در دفتر نخست مثنوی معنوی. در راستای به دست دادن یک دید جامع، در ابتدا خلاصه ای از هر یک از این چهار روایت بیان می نماییم (سطح توصیفی پژوهش) و سپس به تبیین اشتراکات و افتراقات آن ها می پردازیم (سطح تحلیلی پژوهش). گردآوری داده ها در پژوهش حاضر، متناسب با موضوع و روش آن، به شیوه کتابخانه ای صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهند که توطئه اصلی در این چهار روایت یکسان است؛ اما پردازش آن ها متفاوت است. افزون بر این، می توان روایت تاریخی زوپیر را منبعی کهن برای سه روایت دیگر دانست؛ منبعی که تا کنون مورد غفلت واقع شده است.کلیدواژه ها
بن مایه, تحلیل تطبیقی, زوپیر, کلیله و دمنه, مثنوی, نیرنگاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.