مبانی و مصادیق تعهدات طبیعی در قلمرو خانواده در حقوق ایران

در حقوق خانواده، تعهدات طبیعی یا موقعیت های عملی، تعهداتی قانونا غیرقابل مطالبه ای هستند که در صورت پرداخت داوطلبانه و آگاهانه توسط مدیون، قابل استرداد نخواهد بود؛ به استناد ماده ۲۶۶ قانون مدنی می توان جایگاه قانونی این نهاد را در حقوق ایران احراز کرد؛ در این مقاله سوال اصلی این است که مفهوم، مبنا، شرایط و مصادیق تعهدات طبیعی در حقوق خانواده ایران، چگونه است؟ پس از تقسیم بندی دیون طبیعی به تعهدات مدنی ناقص شده و دیون طبیعی رو به کمال، به این نتیجه نائل گشتیم که در حقوق خانواده مصادیقی همچون، نفقه گذشته اقارب، نفقه طفل نامشروع و نفقه اقارب در خط اطراف مطرح شده اند؛ هر چند فقها مستقیما در خصوص تعهدات طبیعی در حوزه خانواده سخن نگفته اند، اما مبانی تعهدات طبیعی، با موازین شرعی منطبق است؛ اما با توجه به اینکه حقوق خانواده بیشتر با اخلاق آمیخته است، دیون طبیعی در این محدوده مصادیق بیشتری خواهد یافت؛ لذا پس از بررسی با روش توصیفی- تحلیلی در این مقاله، پیشنهاد می شود در قانون مدنی ایران مواد بیشتری به بحث دیون طبیعی اختصاص داده شود؛ به نحوی که در یک ماده دیون طبیعی تعریف شوند؛ این ماده می تواند به این شکل تنظیم شود که:«تعهدات طبیعی؛ تعهداتی قانونا غیرقابل مطالبه ای هستند که در صورت پرداخت داوطلبانه و آگاهانه توسط مدیون، قابل استرداد نخواهند بود.»

کلیدواژه ها:

تعهد مدنی ناقص شده ، تعهد طبیعی روبه کمال ، تعهدات حقوقی ، موقعیت عملی