پیدایش وسیع بیماری زنگ پسته Pileolaria terebinthi بر روی در ختان خنجوک در جنگلهای شرق استان خوزستان

در تابستان و پاییز سال ۱۳۸۴ طی بازدیدهای انجام شده از عارضه خشکیدگی درختان خنجوک یا کلخونگ (Pistacia khinjuk Stocks.) شهرستان ایذه و عرصه های روستای دلی، علائم بیماری شامل خشکیدگی برگها، ریزش شدید برگها و خزان زودرس، خشکیدگی سرشاخه ها، بدشکلی و هیپرتروفی سرشاخه ها بر روی درختان خنجوک مشاهده (شکلهای ۱و۲) و از درختان آلوده نمونه برداری گردید. آلودگی در همه درختان مشاهده شده در منطقه دیده شد و در اغلب درختان آلوده، خشکیدگی به طور کامل در برگها و سرشاخه ها و تغییر شکل سرشاخه ها وجود داشت. نتایج نمونه برداری، بررسیها و اندازه گیریهای میکروسکوپی و ریخت شناسی عامل بیماری و مشاهدات بافت شناختی به تشخیص گونه قارچ Pileolaria terebinthi (DC.) Cast. ، به عنوان عامل بیماری زنگ بنه یا پسته کوهی در استان خوزستان منجر گردید. قبلا آلودگی به این بیماری از جنگلهای بنه (Pistacia mutica Fisch. et Mey)در استان فارس گزارش شده است. این زنگ تک پایه[۱] بوده و طی سالهای اخیر وقوع فراگیر و همه گیری آن در شرق استان خوزستان روی درختان خنجوک مشاهده گردیده است. از آنجایی که بیماری از نقطه نظر حفظ ذخایر توارثی می تواند تهدیدی برای این ژرم پلاسم ارزشمند منطقه ای باشد، بررسی های سبب شناسی با در نظر گرفتن ارتفاع منطقه، سن درختان و موضوع دیرزیستی و حساسیت آنها، وقوع توالی اکوسیستم و یا تغییرات اقلیمی و پیشنهاد راهکارهای اجرایی و یا پیش آگاهی های اقلیمی منطقه ای درخصوص امکان کنترل گسترش بیماری از مناطق جنوب کشور به نواحی مرکزی (پسته کاریها) و شمالی تر، ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

Pileolaria terebinthi ، خنجوک ، زنگ بنه ، همه گیری