M. Riasat - شیراز، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز
abdoalreza nasirzadeh - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
M. Heidari - دانشگاه اصفهان، بخش باغبانی

جنس شنبلیله (Trigonella) از خانواده پروانه آسا (Papilionaceae) می باشد که بر اساس فلور ایرانیکا ۳۲ گونه آن در بسیاری از نقاط ایران پراکنش دارد. شنبلیله به عنوان گیاهی دارویی، زراعی و مرتعی حائز اهمیت فراوان بوده و در طب سنتی از آن استفاده زیادی بعمل می آید. با توجه به مشکلات تکثیر این گونه های بومی شنبلیله توسط بذر و اهمیت تجدید رویشگا ههای طبیعی آنها، در این بررسی تاثیر تیمارهای مختلف از جمله سرمادهی، فرو بردن بذر در آب جوش، شستشوی بذر، تیمار با اسید سولفوریک و خراش دهی مکانیکی( با استفاده از سمباده) بر جوانه زنی بذرهای شنبلیله مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار (هر تکرار ۵۰ عدد بذر) انجام شد و بعد درصد جوانه زنی، میانگین زمان لازم برای جوانه زنی، میانگین سرعت جوانه زنی و ارزش جوانه زنی محاسبه گردید و میانگینهای آنها توسط آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که در میان تیمارها، تنها خراش دهی مکانیکی در بهبود جوانه زنی موثر بود. در این رابطه استفاده از کاغذ سمباده به مدت ۲ دقیقه برا ی گونه های T. uncata، T. astroites،T. anguina ، T. stellata و T. monspeliaca به مدت ۳ تا ۴ دقیقه برای  spruneriana T.و  T. elliptica درصد جوانه زنی را به طور چشمگیری افزایش داد. به طوری که درصد جوانه زنی گونه های T. monspeliaca،T. stellata  و  T. uncataبه ۱۰۰% ، در گونه  T. astroites  به۹۰%، در گونه T. anguinaبه ۹۵% و درگونه های spruneriana T. و elliptica.T به ۷۵% رسید.

بذر, شنبلیله, جوانه زنی, خراش دهی مکانیکی و اسید سولفوریک