H. Shah-Ghobadi - دانش آموخته کارشناسی ارشد، جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
N. Shabanian - نویسنده و مسئول مکاتبات، دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان پست الکترونیک: n.shabanian@uok.ac.com
A. Khadivi - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک
M. S. Rahmani - دانشجوی دکتری، بیوتکنولوژی گیاهی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

DOR: ۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۸۹۱.۱۳۹۷.۲.۱۷۷.۵۲.۲۶.۱۶۰۵.۸۴ این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیتی ۱۵ جمعیت بنه (Pistaciaatlantica) شامل ۱۸۱ ژنوتیپ در جنگل های زاگرس با استفاده از ۱۵، ۱۲ و ۱۳ آغازگر به ترتیب از نشانگرهای مولکولی توالی های تکراری ساده میانی (ISSR)، چندشکلی تکثیرشده بین رتروترانسپوزون ها (IRAP) و چندشکلی نواحی هدف کدون شروع (SCoT) انجام شد. در نشانگر ISSR، در مجموع ۱۸۶ نوار تکثیر شد که از این تعداد ۱۶۲ نوار (۸۷ درصد) چندشکل بودند. این برآوردها در نشانگرهای IRAP و SCoT به ترتیب ۱۴۳ و ۱۳۰ (۹/۹۰ درصد) و ۱۳۶ و ۱۲۰ (۸۸ درصد) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، هر سه نشانگر تنوع ژنتیکی بالایی را در سطح جمعیت نشان دادند (ISSR: ۲۲/۰ =h، درصد لوکوس های چندشکل= ۹۲/۶۱ درصد؛ IRAP: ۲۵/۰ =h، درصد لوکوس های چندشکل= ۱۹/۷۴ درصد؛ SCoT: ۲۰/۰ =h، درصد لوکوس های چندشکل= ۰۹/۶۴ درصد). مقدار عددی ضریب تمایز ژنتیکی بین جمعیتی (ΦSt) از نشانگرهای مورد استفاده یعنی ISSR، IRAP و SCoT به‎ترتیب برابر با ۲۸/۰، ۲۳/۰ و ۲۲/۰ محاسبه شد که نمایانگر بیشتر بودن سهم تنوع ژنتیکی درون جمعیت ها از تنوع ژنتیکی بین جمعیت هاست؛ و تجزیه واریانس مولکولی نیز آن را تایید کرد. ضعیف بودن تمایز ژنتیکی بین جمعیت ها در مقابل پایه های داخل جمعیت ها می تواند ناشی از جریان ژنی گسترده مبتنی بر گرده افشانی به‎کمک باد بین ژنوتیپ های بنه در گستره جغرافیایی این مطالعه باشد. تجزیه خوشه ای UPGMA مبتنی بر سه نشانگر مولکولی مورد استفاده، ۱۵ جمعیت P. atlanticaانتخاب شده برای این مطالعه را در خوشه های مجزا تفکیک کرد. آزمون مانتل همبستگی بین فاصله ژنتیکی جمعیت ها و فاصله جغرافیایی آنها را معنی دار نشان نداد.

بنه, جریان ژنی, ژنتیک جمعیت, IRAP, SCoT