بررسی تنوع ژنتیکی و بیوشیمیایی شش توده ریحان Ocimum basilicum L

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: مجله علمی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، دوره: 30، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IJRFP-30-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 119
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

روجا شباهنگ

Ph.D. candidate, Department of Horticulture, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Hormozgan University, Bandar Abbasm I.R. Iran

داود صمصامپور

Ph.D. candidate, Department of Horticulture, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Hormozgan University, Bandar Abbasm I.R. Iran

حسین زینلی

Assoc. Prof. Agricultural Research and Education Center and Natural Resources of Isfahan Province Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, I.R. Iran

مرتضی ابراهیمی

Assist. Prof. Agricultural Biotechnology Research Institute of Isfahan Province Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, I.R. Iran

علی فرهادی

Assist. Prof. Agricultural Research and Training Center and Natural Resources of Isfahan Province Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, I.R. Iran

چکیده

موفقیت بهنژادگران گیاهی به میزان تنوع ژنتیکی موجود در گیاهان و خویشاوندان وحشی آن ها بستگی دارد. آگاهی از فاصله و خویشاوندی ژنتیکی امکان سازماندهی ذخایر ارثی، نمونه­برداری موثر از ژنوتیپ­ها و استفاده بهتر از تنوع را فراهم می­کند. این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی شش توده ریحان (L. Ocimum basilicum) و نیز ارزیابی پاسخ بیوشیمیایی آن­ها به شرایط کم آبیاری و تراکم در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان طی آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. توده­های ریحان (شامل توده افغانی سبز، قائمیه بنفش، قهجاورستان سبز، اردستان سبز، مبارکه سبز و مهیار بنفش) با دو تراکم ۶/۶ و ۲۰ بوته در متر مربع، به صورت جوی و پشته­هایی به فواصل cm ۵۰ کشت شدند. بذرهای این توده ها بر روی پشته­هایی به فاصله­ی cm ۳۰ (در تراکم ۶/۶ بوته در متر مربع) و cm ۱۰ (در تراکم ۲۰ بوته در متر مربع) قرار گرفتند. آبیاری به صورت قطره ای با استفاده از تشتک تبخیر و در قالب سه تیمار ۶۰ ،۸۰ و۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی انجام شد، همچنین در این آزمایش ۱۲ جفت آغازگر AFLP جهت بررسی تنوع ژنتیکی مورد استفاده قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده در تمام شرایط آبیاری توده افغان بالاترین درصد اسانس را نشان داد. در بین توده­های مورد مطالعه بالاترین میزان کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز به ترتیب با مقادیر ۶۲/۰، ۴۴/۰ و ۵۳/۰ میکرومول بر دقیقه بر گرم وزن تر) به توده قهجاورستان و بالاترین مقادیر کلروفیل a وb  (۴۹/۱ و ۷۶/۰ میلی گرم بر گرم وزن تر) به توده مبارکه اختصاص داشت. در رابطه با تنش کم آبی مشخص شد که اعمال تیمارهای ۸۰ و ۶۰ درصد ظرفیت زراعی به ترتیب منجر به افزایش ۴ و ۱۹ درصدی کاتالاز، ۶ و ۲۲ درصدی پراکسیداز و ۵ و ۲۰ درصدی سوپراکسید دیسموتاز گردید. بهطور کلی توده افغان بالاترین میزان تحمل به تنش را نشان داد. براساس تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از AFLP هر آغازگر به طور میانگین تولید ۵۱/۱۰ باند چندشکل کرد و آغازگر۱۱ بیشترین تولید باند را در بین آغازگرها به خود اختصاص داد. ارزیابی ماتریس شباهت بیانگر بیشترین تشابه ژنتیکی بین توده­های مبارکه و اردستان به میزان ۹۹/۰ بود و کمترین تشابه ژنتیکی مربوط به توده­های اردستان و مهیار بود که به میزان ۷۱/۰ بدست آمد. بطورکلی براساس نتایج بدست آمده، از توده­هایی با کمترین تشابه ژنتیکی (اردستان و مهیار) می­توان در برنامه­های اصلاحی به عنوان والد استفاده کرد که منجر به ایجاد نتاج با تنوع ژنتیکی بالاتر می­شود. همچنین توده افغان می­تواند در برنامه­های اصلاحی مقاوم به تنش به عنوال والد مطلوب لحاظ گردد.

کلیدواژه ها

essential oil, Stress, Genetic diversity, Second Metabolite

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.