تجزیه علیت عملکرد گل و اجزاء آن در ژنوتیپ های مختلف گل محمدی (.Rosa damascena Mill) ایران
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: مجله علمی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، دوره: 31، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_IJRFP-31-1_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 80
نویسندگان
, associate professor, Research Division of Natural Resources, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sanandaj,Iran
چکیده
سابقه و هدف: عملکرد گل در گلمحمدی یک صفت پیچیده است که تحت تاثیر بسیاری از صفات و عوامل محیطی قرار میگیرد. بنابراین مطالعه روابط بین صفات میتواند گام مهمی در انتخاب برای بهبود عملکرد گل باشد. تجزیه علیت (Path analysis) با شناسایی مولفه های اصلی عملکرد با تاثیر مستقیم بالا، نقش مهمی در موفقیت انتخاب، به ویژه انتخاب های غیرمستقیم از طریق اجزای عملکرد دارد. با توجه به کمبود منابع در این زمینه، این پژوهش با هدف شناسایی و تعیین صفات موثر بر عملکرد گل، برآورد روابط بین صفات و تحلیل علیت برای شناسایی اثرهای مستقیم و غیرمستقیم آنها بر عملکرد گل از طریق تحلیل مسیر انجام شده است.مواد و روشها: ژرم پلاسم مورد استفاده در این تحقیق شامل ۴۹ ژنوتیپ گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) متعلق به مناطق مختلف ایران بود. نهال های یکساله ژنوتیپ ها در فروردین ۱۳۸۳ در ایستگاه تحقیقاتی زاله سنندج (کردستان) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی(RCBD) با سه تکرار و سه بوته در هر کرت با فاصله کاشت سه متر کشت شدند. آبیاری مزرعه به صورت قطره ای با دوره ۱۵ روزه انجام شد. برای صفات فنولوژیکی از میانگین صفات در سه سال آخر و برای صفات مورفولوژیکی از دادههای سال ۱۳۸۷ استفاده گردید. تجزیه واریانس داده ها بر اساس مدل طرح RCBD انجام شد. همبستگی فنوتیپی بین صفات برآورد و تجزیه علیت در سه مرحله برآورد اثرهای مستقیم، غیرمستقیم و باقیمانده صفات بر عملکرد گل انجام شد.یافته ها: تنوع ژنتیکی معنیداری (P≤۰.۰۱) بین ژنوتیپها از لحاظ صفات مورد بررسی مشاهده شد. همبستگی صفات فنولوژیکی با عملکرد گل منفی و معنی دار اما همبستگی صفات مورفولوژیکی با آن مثبت و معنیدار بود. تجزیه علیت نشان داد که تعداد و وزن گل (با اثر مستقیم بهترتیب P=۰.۹۷۹** و P= ۰.۳۳۴** و اثر باقیماندهR=۰.۱۹۵ ) اجزای اصلی عملکرد گل در پایه و سطح کل سبز و قطر تاج پوشش گیاه (با اثر مستقیم بهترتیب ۰.۵۶۹** و ۰.۲۸۲* و اثر باقیمانده R=۰.۳۹۵) اجزای اصلی تعداد گل در پایه و تعداد و سطح برگ (با اثر مستقیم بهترتیب ۱.۰۲۴** و ۰.۰۸۵* و اثر باقیمانده R=۰.۲۳۷) اجزای اصلی سطح کل سبز پایه بودند.نتیجه گیری: دو صفت تعداد و وزن گل در گزینشهای غیرمستقیم برای بهبود عملکرد گل در ژنوتیپهای گلمحمدی میتوانند مورد توجه قرار بگیرند. سایر صفات اثرهای غیرمستقیم خود را بر عملکرد گل به طور عمده از طریق تعداد گل در پایه (صفات فنولوژیکی به صورت منفی و صفات مورفولوژیکی به صورت مثبت) اعمال کردند. اگرچه همبستگی ارتفاع و قطر تاج گیاه با عملکرد گل مثبت و بسیار معنیدار بود، اما اثرهای مستقیم مراحل تکمیلی تحلیل علیت نشان داد که قطر تاج (رشد افقی) نسبت به ارتفاع آن (رشد عمودی) در فرایندهای تولیدمثل گل محمدی موثرتر است. به عبارت دیگر، ژنوتیپ هایی که عملکرد گل بالاتری دارند معمولا تا ارتفاع معینی بالا رفته و پس از آن رشد افقی را توسعه می دهند.کلیدواژه ها
flower yield, Rosa damascena, Correlation Analysis, sequential path analysisاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.