ارزیابی شاخص تنش آبی و فقر آب در تولید محصول برنج با تاکید بر مفهوم ردپای آب در ایران
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه مدل سازی و مدیریت آب و خاک، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_MMWS-4-1_016
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 123
نویسندگان
دانشجوی دکتری/ گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندر عباس، ایران
دانشیار/ گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندر عباس، ایران
دانشیار/ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران
استادیار/ گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
دکتری/ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده علوم و مهندسی، دانشگاه جیمز کوک، تاونزویل، استرالیا
چکیده
برنج یکی از مهم ترین غلات در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران است که امنیت غذایی و رفاه مردم بدان بستگی دارد. از طرفی به دلیل بالا بودن نیاز آبی برنج، کشت این محصول با چالش کمبود آب مواجه شده است. هدف از این مطالعه استفاده از مفهوم ردپای آب، برای محاسبه تنش آبی ناشی از تولید برنج و فقر آب به عنوان ابزارهای ارزیابی کمبود آب در استان های تولیدکننده برنج در ایران طی دوره آماری ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸ است. این مطالعه به ارزیابی شاخص تنش آبی در تولید برنج و فقر آبی برمبنای کاربرد مفهوم ردپای آب در کشت برنج طی دوره آماری ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸ پرداخته است. متوسط ردپای کل برنج ۳۰۳۷ مترمکعب در تن و حجم کل ناشی از تولید آن ۴۳۱۳ میلیون مترمکعب است که سهم ردپای آب آبی، سبز و خاکستری به ترتیب برابر با ۶۸/۹۱، ۹۳/۶ و ۳۹/۱ درصد است. میزان منابع آب موجود در تولید برنج در استان تولیدکننده، ۲۱۹۹۲ میلیون مترمکعب است که به ترتیب ۶۸۷۲ و ۱۵۲۱۰ میلیون مترمکعب آن مربوط به آب آبی و آب سبز است. مقدار شاخص تنش آبی ناشی از کشت برنج در ایران به طور متوسط برابر با ۵/۰ (از ۹/۱) است. هم چنین، فقر آب ناشی از تولید برنج برابر با ۱۰۷۳ میلیون مترمکعب در ایران است، که بیش ترین و کم ترین میزان فقر آبی مربوط به استان های گیلان و خوزستان (۲۹۰ و ۱۱ میلیون مترمکعب) قرار دارند. استفاده از مفهوم ردپای آب و شاخص های مشتق شده از آن در تولید برنج در هر یک از استان ها سبب می شود تا با اطلاعات جامع بتوان به ارزیابی تنش آبی در استان های تولیدکننده برنج پرداخت. ازطرفی با توجه به این که در این محاسبات ردپای آب و وضعیت منابع آبی در نظر گرفته می شود، برای ارزیابی کمبود آب به ویژه در بخش کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران بسیار مناسب است.کلیدواژه ها
ردپای آب, شاخص تنش آبی, فقر آب, مدیریت آب, برنجاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.