مدل سازی و بررسی وضعیت کمی آب های زیرزمینی آبخوان مهیار جنوبی-دشت آسمان با استفاده از مدل MODFLOW
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه مدل سازی و مدیریت آب و خاک، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_MMWS-4-1_015
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 174
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد/ گروه منابع آب، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
استاد/ گروه منابع آب، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
در اقلیم خشک و نیمه خشک ایران عواملی مانند تغییر اقلیم و کم آبی در کنار برداشت بیش از ظرفیت منابع آبی به خصوص منابع آب زیرزمینی باعث شده سطوح آب زیرزمینی کاهش یابد و در برخی مناطق شاهد رخدادهای غیرقابل جبرانی هم چون فرونشت باشیم. در نتیجه مدیریت و کنترل برداشت از منابع زیرزمینی قبل از وقوع بحران و رسیدن به سطح غیرقابل بازگشت لازم و ضروری است. در این راستا پایش و کنترل وضعیت آبخوان به وسیله مدل های رایانه ای از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر به مدل سازی و بررسی وضعیت کمی آب های زیرزمینی آبخوان مهیار جنوبی-دشت آسمان در حوزه آبریز گاوخونی به وسیله مدل عددی MODFLOW ۲۰۰۵ و نرم افزارGMS ۱۰.۴.۵ پرداخته شده است. به همین منظور از آمار و اطلاعات ۱۵ ساله منتهی به سال ۱۳۹۰ شرکت مدیریت منابع آب ایران و نیز اطلاعات تراز ارتفاعی مستخرج از داده های ماهواره ای برای مدل سازی آب زیرزمینی آبخوان مهیار جنوبی- دشت آسمان استفاده شد. پارامترهایی چون هدایت هیدرولیکی، ناهمسانی افقی هدایت هیدرولیکی (Anisotropy)، تغذیه (RCH) و آب دهی ویژه (SY) پس از استخراج از مدل مورد واسنجی قرار گرفت. تحلیل حساسیت هر یک از پارامترها نشان داد که مدل عددی نسبت به پارامترهای ناهمسانی افقی هدایت هیدرولیکی و هدایت هیدرولیکی بیش ترین تاثیرپذیری را دارد. برای تامین اعتبار مدل و سنجش دقت آن صحت سنجی صورت گرفت. با توجه به ۱۲۵ ماهه بودن بازه مطالعاتی، صحت سنجی برای ۲۵ درصد انتهایی دوره (۱۳۹۰-۱۳۸۶) انجام شد که خطای اندک در مرحله صحت سنجی موید دقت در واسنجی و صحت آب نمود سلول های شبکه ریاضی بود. در نهایت اعداد استخراجی از موتور FlowBudget سوار بر مدل واسنجی شده MODFLOW نشان داد که در دوره ۱۲۵ ماهه شبیه سازی به شکل متوسط روزانه سهم مشخصی از ذخیره ثابت آبخوان کاسته شده است؛ به طوری که متوسط ۵/۷ متر افت تراز آب زیرزمینی را طی این دوره در آبخوان شاهد هستیم و بیش ترین افت مربوط به قسمت شرقی آبخوان بوده است.کلیدواژه ها
آب زیرزمینی, آبخوان مهیار جنوبی, منابع آب, واسنجیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.