ارتقاء کیفیت زیست پذیری در بافت های تاریخی شهری مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر سمنان

بافت های تاریخی به عنوان بخشی از شهر با پیشینه تاریخی و فرهنگی، واقعیت انکارناپذیری از ارزش های کالبدی و معماری را در خود داشته و نیز برخوردار از هویت اجتماعی ساکنان آن شهر تلقی می شوند. اما به دنبال تحولات شکل گرفته در فرآیند شهرنشینی در دهه های اخیر و پیامدهای ناشی از هجوم و تمرکز جمعیت و فعالیت ها به بخش مرکزی شهرها، این بافت ها دچار افت کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شدند. این فرآیند سبب شد باگذشت زمان، بافت های تاریخی پویایی و کیفیت زیست پذیری خود را از دست بدهند و قادر به پاسخگویی به نیازهای جدید جوامع شهری نباشند. بر این مبنا پژوهش حاضر به بررسی و ارتقاء کیفیت زیست پذیری در بافت تاریخی شهر سمنان پرداخته است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و با بررسی متون مرتبط شاخص ها و زیرشاخه های مفهوم زیست پذیری استخراج شدند. مبتنی بر شاخص های مذکور سوالات موردنیاز طرح شده و با انجام مصاحبه عمیق با ۱۸ نفر از افراد ساکن در بافت تاریخی و رسیدن به اشباع نظری، داده های موردنیاز به منظور تحلیل، به دست آمد. با استفاده از رویکرد نظریه زمینه ای و انجام سه مرحله کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) مقوله های نهایی استخراج شدند و در چارچوب شرایط علی، زمینه ای، مداخله ای، تعاملات/راهبردها و پیامدها جای گرفتند. مبتنی بر این موارد نمودار پارادایمی ازنظریه زمینه ای ارائه گردید و نظریه نهائی به منظور ارتقاء کیفیت زیست پذیری در بافت تاریخی سمنان به دست آمد. نتایج حاصل نشان می دهد که تامین و توزیع عادلانه امکانات خدماتی، توسعه میان افزا، تامین امنیت در فضاهای عمومی، معاصر سازی کالبد قدیم با کاربری های جدید و سازگار، ایجاد هویت و حس تعلق به مکان، مدیریت بر ساخت وسازها و جلب اعتماد و مشارکت ساکنین، از مهم ترین راهبردها به منظور کاهش مشکلات بافت های تاریخی و افزایش قابلیت زیست پذیری آن ها می باشند.

کلیدواژه ها:

بافت های تاریخی ، زیست پذیری ، نظریه زمینه ای ، شهر سمنان