سمیه رمضان ماهی - عضو هیئت علمی گروه تصویرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران، ایران
عظیمه دزاشیبی - دانش آموخته نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران، ایران.

در میان تنوع بی سابقه استفاده از متریالهای مختلف در هنر معاصر، الیاف توانسته خود را به عنوان شاخه ای از هنر پست مدرن مطرح کند. تولید اثر هنری با الیاف از اهمیت و پیشینه ای غنی در تمامی فرهنگ های جهان برخوردار است. با این حال تا پیش از عصر معاصر، استفاده از این متریال هنری، تنها در بستر صنایع دستی و هنرهای کاربردی امکان پذیر بودو جزء هنرهای زیبا به شمار نمی آمد. در ابتدای قرن بیستم با شکل گیری رویکردهای پست مدرن، گروهی از هنرمندان زن در آمریکا در برابر این نوع تقسیم بندی ها ایستادند و فعالیت های ایشان منجر به آن شد تا این متریال هنری به عنوان بخشی از هنرهای زیبا شناخته شده و به موزه های هنرهای جدید راه یابد. با توجه به این تغییر پارادایم، این مقاله در نظر دارد به این پرسش پاسخ دهد که دوخت و الیاف چه قابلیت هایی برای ارائه در حوزه هنرهای تجسمی از جمله هنر چیدمان دارند؟ و این ویژگی ها چگونه می توانند مولفه های پست مدرن را بازتاب می دهند؟ این نوشتار با هدف رسیدن به قابلیتهای منحصربه فرد الیاف در حوزه هنر معاصر به تحلیل آثار چند بانوی هنرمند مطرح در این حوزه می پردازد و تلاش می کند مولفه های پست مدرن را در آثار ایشان بازخوانی کند. این تحقیق از نوع کیفی و به شیوه توصیفی_ تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات در آن به روش کتابخانه ای و مطالعه اسنادی است. نتیجه حاصل از تحقیق نشانگر آن است که با برداشتن چارچوب های از پیش تعیین شده، دریچه ای جدید از قابلیتهای الیاف در دسترس هنرمندان قرار گرفته که سبب خلق آثاری متنوع شده که سبقه ای مستقیم در گذشته و هنرهای صناعی ندارد. از مهم ترین این ویژگی ها می توان به بیانگری منحصربه فرد، امکان ارائه و چیدمان آثار در قالب هنر محیطی، قابلیت برقراری ارتباط لمسی، حضور اثر بدون واسطه برای عموم مردم و نیز امکان ورود مخاطب به اثر و ادارک بی واسطه اثر هنری توسط بیننده را برشمرد.

هنر الیاف, هنر معاصر, هنرهای تجسمی, چیدمان محیطی, پارچه