اندیشه هر ملتی در طول تاریخ شکل می گیرد و در این مسیر از بسیاری از پدیده ها تاثیر می پذیرد. نسل ها، شخصیت ها، حکومت ها و همه و همه به عنوان سازنده اندیشه ها در پیدایش رشد و با زوال یا افول اندیشه ها موثر واقع می شوند؛ به همین جهت اندیشه هر ملتی مجموعه ای ترکیبی و ساخته از اجزا و عناصر بی شمار است. خواجه نظام الملک یکی از وزراء مهم و تاثیر گذار در مناسبات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی دولت سلجوقیان است که نقش مهم وتعیین کننده ای در دستگاه دیوانسالاری آن دولت بر عهده داشت. بررسی سیاست نامه خواجه نشان می دهد که اندیشه سیاسی وی بشدت متاثر از مبانی فکری ایرانشهری است. سوال محوری پژوهش حاضر آن است که اندیشه سیاسی خواجه نظام الملک در بردارنده چه مولفه های است؟ فرضیه مطرح شده این است که حاکم و نوع حکومت مهمترین شاخص های اندیشه های سیاسی خواجه می باشد. نوشتار پیش روی با استناد به منابع کتابخانه و روش توصیفی – تحلیلی سامان یافته است.