تبیین شان صدوری نفس در اثبات تجرد قوه خیال در حکمت متعالیه
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های اعتقادی کلامی، دوره: 14، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_KALAM-14-2_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 120
نویسندگان
دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات
گروه فلسفه،دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی،دانشگاه علامه طباطبائی،تهران،ایران
دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات
چکیده
در حکمت متعالیه، خیال یکی از مراتب ادراک،و قوه ی خیال نیز یکی از اقسام حواس باطنی به شمار می رود.ملاصدرا براهین متعددی بر تجرد این قوه اقامه نموده است.در مقاله ی حاضر ابتدا یکی از مهم ترین براهین تجرد قوه ی خیال بررسی می شود و پس از آن سعی شده است که با توجه به شان صدوری نفس نسبت به صورت های ادراکی، جوانب آن در مساله ی تجرد قوه ی خیال تبیین شود . در حکمت متعالیه، با نظر به شان صدوری نفس نسبت قوه ی خیال به صورتهای خیالی، نسبت قابلی و انفعالی نیست؛ بلکه نسبت فاعلی و صدوری می باشد، یعنی نفس، صورتهای خیالی را ابداع و انشاء می نماید. ادعای مذکور مبتنی بر آن است که نفس در مسیر حرکت جوهری، فرآیند ادراک را اعم از ادراک حسی، خیالی و عقلی طی نموده و در هر مرحله ای از ادراک، فاعل صورتهای حسی، خیالی و عقلی باشد. نفس در آغاز پیدایش، فاقد تمام مراتب ادراک است؛ اما در طی مسیر حرکت جوهری تدریجا به مرحله ی ایجاد و انشاء صور می رسد. نظریه فوق دارای ابهاماتی می باشد، ابهاماتی که بر روی تجرد قوه ی خیال نیز تاثیر گذار می باشد و بدون رفع این ابهامات اثبات براهین تجرد قوه ی خیال خالی از ایراد و اشکال نیست. بیان این ابهامات زمانی می تواند مشخص و دقیق باشد که در راستای برهان تجرد قوه خیال ارائه گردد.تحقیق حاضر می تواند در راستای تبیین،ارزیابی و بررسی این ابهامات باشد.کلیدواژه ها
قوه خیال، تجرد، قیام صدوری، نفس،حس مشترک، قوای باطنی، حرکت جوهریاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.