سیدعبدالکریم فتاحی - کارشناسی ارشد مهندسی عمران ، مهندسین مشاور قدس نیرو

در صورتی که سطح زمین بصورت شیببدار، تحت زاویه ای با افق ایستاده باشد، به آن شیروانی خاکی اتلاق می شود. آنالیز پایداری شیروانیها ، در سد های خاکی و ترانشه ها بکار می رود. یکی از گامهای خیلی مهم در طراحی سدهای خاکی، آنالیز پایداری استاتیکی بدنه سد و تعیین شیبهای بالادست و پایین دست می باشد. منابع عمده خطا در آنالیز شیروانیها شامل خطای مربوط به برآورد پارامترهای مقاومت برشی خاک، خطا در روشهای آنالیز و محاسبه و خطای مربوط به تخمین و توزیع بار می باشد. در این مقاله سعی می شود که در مورد خطای مربوط به برآورد پارامترهای مقاومت برشی خاک توضیحاتی داده شود. با توجه به اینکه مصالح خاکی یکنواخت نیست، بنابراین پارامترهای برشی و دانسیته خاک در محدوده شیروانی دارای تغییرات زیادی می باشند بنابراین گام مهم در آنالیز پایداری شیروانیها و بدنه سدهای خاکی، انتخاب صحیح پارامترهای برشی برای طراحی می باشد که نماینده پارامترهای برشی آن منطقه باشد.در این کار تحقیقاتی برای بررسی تاثیر تغییرات پارامترهای برشی خاک روی آنالیز پایداری شیروانیها و سدهای خاکی، یکی از سدهای خاکی ایران بنام سد صوفی شیخ در استان گلستان که یک سد خاکی همگن می باشد در نظر گرفته شد با توجه به آزمایشات مکانیک خاک که روی مصالح بدنه این سد انجام گرفته شده است، مشاهده شد که دانسیته مصالح بدنه و پارامترهای برشی دارای تغییرات زیادی می باشند. با استفاده از برنامه PCSTABL5 این سد برای تغییرات محدوده های دانسیته و پارامترهای برشی دوباره مورد آنالیز قرار گرفت. با توجه به نتایجی که با این آنالیز بدست آمد مشاهده شد که اولا تاثیر تغییرات دانسیته مصالح روی پایداری شیروانی قابل صرفنظر می باشد، ثانیا تاثیر تغییرات پارامتر برشی زاویه اصطکاک روی ضریب پایداری هم تقزیبا ناچیز می باشد، اما از میان پارامترهای برشی، پارامترچسبندگی تاثیر قابل توجهی روی پایداری می گذارد و تغییرات جزئی آن، تاثیر قابل توجهی روی پایداری شیروانیها، بخصوص در لغزشهای سطحی دارد بنابراین لزوم انتخاب دقیق تر پارامتر برشی چسبندگی در هنگام آنالیز پایداری شیروانی را می طلبد

شیروانیهای خاکی، آنالیز پایداری، پارامتر برشی، خطای محاسباتی، لغزش سطحی