مروری بر وضعیت گردشگری سلامت در ایران

پیدایش گردشگری را می توان حاصل آغاز روند مدرنیته اولیه در جهان، برشمرد. انسان مدرن برای ایجاد تمایز بین محیط کار و تفریح، به جستجوی محیط های گوناگون برآمد و آغازی شد برای شکل گیری صنعت گردشگری با زیرساخت سرمایه گذاری.جلوه های گردشگری مدرنیته اولیه با آغاز سفرهای آموزشی در اروپا، شکل گرفت و مدرنیته علیا، شاهد پیدایش گردشگری دسته جمعی به شیوه امروزی بود.مدرنیته متاخر، گردشگری را به شکل "کار" تعریف کرد و باعث شکل گیری گردشگری انبوه به عنوان محصولی بسته بندی شده و استاندارد شد و بدین صورت گردشگری با تمامی انواع و اشکالش در دنیای مدرن امروز به صنعتی پیشتاز، اقتصادی و پر درآمد، تبدیل شد.گردشگری سلامت به عنوان بخشی از گردشگری، جایگاهی دیرینه در تاریخ دارد. حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد، سومریان نخستین مجتمع سلامت را در اطراف چشمه های آب گرم ساختند.اما پیش از آن، یوگا و طب آیورودا در هند (حدود ۵۰۰۰ سال پیش)، شاید نقطه عطفی باشد بر سابقه گردشگری پزشکی در جهان.رم نیز با ایجاد حمام ها و چشمه های آب گرم علاوه بر یادگیری طب پزشکی برای دانشجویان، به عنوان مرکز درمانی برای ثروتمندان، وارد صنعت گردشگری سلامت شد. یونانیان باستان با ساخت مجموعه های درمانی و سلامت آسکلوپیا که به عنوان اولین مراکز سلامت و بهداشت دنیا مشهور است موفق شدند مردم سراسر دنیا را برای بدست آوردن سلامتی و درمان به این کشور جذب کنند. با سقوط تمدن رم اما، آسیا به نخستین مرکز گردشگری سلامت در دنیا تبدیل شد.دنیای اسلام نیز با ساخت بیمارستان منصوری در قاهره (۱۲۴۸ میلادی) با ظرفیت پذیرش ۸،۰۰۰ نفر، به ارائه خدمات درمانی و مراقبت های پزشکی به خارجی ها ،پا به این عرصه گذاشت.در دوران رنسانس (بین قرنهای ۱۴ تا ۱۷ میلادی )، انگلستان و فرانسه و در کل، اروپا، طلایه دار توریسم سلامت و درمان در دنیا شدند و اما اولین درآمدهای هنگفت از طریق گردشگری سلامت در دنیا در انگلستان و در دوران پسارونسانس، بدست آمد.در ایران، بوعلی سینا با دسته بندی منابع مختلف سلامت به سه دسته آسایشگاه های معنوی، چشمه های درمانی و آب های گرم، نحوه استفاده و مزایای هر دسته را مورد بررسی قرار داد.با گذشت زمان، مفهوم گردشگری سلامت از این فراتر رفت و شامل مسافرت بیماران به منظور دریافت انواع خدمات پزشکی، شد.طبق تعریف امروز، گردشگری سلامت نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد انجام می گیرد و شامل گردشگری پزشکی، درمانی و تندرستی می شود.