نقش زنان روستایی در پایداری بوم نظام های کشاورزی ایران

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 16، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_AGRY-16-2_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 166
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

آناهیتا ولی اللهی بیشه

گروه اگروتکنولوژی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

علیرضا کوچکی

گروه اگروتکنولوژی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مهدی نصیری محلاتی

گروه اگروتکنولوژی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مینو معلم

گروه مطالعات زنان و جنسیت، دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، ایالات متحده آمریکا.

چکیده

زنان به­دلیل نقش­های گوناگون خود در خانه و مزرعه همواره تاثیر قابل توجهی بر رفاه و پایداری خانوارهای روستایی دارند. بااین وجود، ارزش فعالیت­های آنان اغلب دست­کم گرفته می­شود که این موضوع بسیاری از برنامه­های توسعه را با ناکامی مواجه نموده است. با هدف تعیین میزان مشارکت زنان در کشاورزی و تاثیر آنان بر پایداری اگرواکوسیستم­های ایران، پژوهش حاضر در تمامی استان­های کشور به اجرا درآمد. داده­های مورد نیاز به وسیله پرسشنامه از ۹۳۰ خانوار کشاورز گردآوری شدند. روایی و پایایی پرسشنامه به­ترتیب توسط متخصصان و آزمون آلفای کرونباخ تایید شد و تجزیه و تحلیل داده­ها نیز از طریق آزمون­ فریدمن، آزمون تی نمونه­های مستقل و ضریب همبستگی تائو بی کندال صورت پذیرفت. براساس یافته­ها، مشارکت اکثریت زنان در سامانه­های کشاورزی بازاربنیان (مردم محور) کمتر از حد متوسط بود. از سوی دیگر، نتایج نشان دادند که با وجود محدودیت­های متفاوت، ۱/۴۴ درصد از زنان دارای باغچه­های خانگی بودند. ارزیابی پایداری نیز آشکار ساخت که در کل اگر چه خانوارهای کشاورز سطح مطلوبی از پایداری را تجربه نکردند، اما زنان با تولید محصولات کشاورزی گوناگون در باغچه­های خانگی خویش به­طور معناداری (۰۱/۰p< ) پایداری خانوارهایشان را بهبود بخشیدند. زنان همچنین با مشارکت در تولید محصولات کشاورزی بازاربنیان (مردم محور) به ارتقای پایداری خانوارهای خود یاری رساندند. البته آنان با مشارکت در این سامانه­ها به اندازه زمانی که در باغچه­های خانگی­شان فعالیت داشتند، موفق به بهبود پایداری نشدند. بدین ترتیب، پژوهش حاضر پیشنهاد می­کند که کارشناسان و سیاست­گذاران با نگاهی جنسیت­محور به مسائل بخش کشاورزی بپردازند. زیرا به حاشیه راندن زنان از این بخش به مفهوم تبدیل آنان از عناصر فعال اقتصادی به مصرف­کنندگانی با سبک زندگی متفاوت می­باشد که این تغییر بی­تردید اقتصاد محلی و ملی را با دشواری­های فراوانی مواجه می­سازد و پیامدهای هنگفتی را به همراه خواهد داشت.

کلیدواژه ها

پایداری اجتماعی, پایداری اقتصادی, پایداری زیست محیطی, باغچه خانگی, جنسیت, خانوار

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.