بررسی الگوی مکانی پارکها در بیستودو منطقه تهران توسط سنجههای سیمای سرزمین

اهمیت فضایسبز در محیط شهری بهویژه در شهرهای بزرگ و صنعتی، تا آن حد است که بهعنوان یکی از شاخصهای توسعهیافتگی جوامعمطرح و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت زندگی محسوب میشود. از اینرو، توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر از اهمیت ویژهایبرخوردار است. در پژوهش حاضر، سعی شده است تا با مطالعه نحوه ترکیب و توزیع مکانی انواع پارکها که از جمله مهمترین فضاهای سبزشهری محسوب میشوند، بحثی فراتر و کاملتر از سطح و سرانه در مورد پارکها مورد تحلیل واقع شود. برای اینمنظور، ابتدا نقشه پارکها ومرز مناطق بیستودو گانه شهر تهران، با استفاده از اطلس رقومی بوستانهای شهر تهران، بهکمک نرمافزارهای ArcMapو IDRISIتهیهشده است، پارکها در سه دسته محلهای، ناحیهای و منطقهای گروهبندی شدند. سپس، بهکمک سنجههای منتخب سیمایسرزمین (شامل: سطحبر اساسه، تعداد لکه، تراکم لکه، درصد مساحت از سیمایسرزمین، میانگین سطح لکه، سنجه بزرگترین لکه، سنجه شکل سیمایسرزمین،میانگین فاصله اقلیدوسی نزدیکترین همسایه، میانگین سنجه شکل لکه، تنوع شانون، تنوع سیمپسون تغییر یافته، یکنواختی شانون، یکنواختیسیمپسون تغییریافته) اطلاعاتی در زمینه الگوی مکانی پارکهای شهر تهران بهصورت کمی و با استفاده از نرمافزار Fragstatsحاصل شد ونحوه ترکیب و توزیع فضایی، وسعت و پیوستگی پارکها مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا، مناطق بیستودوگانه از لحاظ وضعیت هر یک ازمعیارهای پارک و سپس از لحاظ کلیه پارکهای موجود در آن صرفنظر از معیار پارک، مورد مطالعه قرار گرفت. در مجموع، پارکهای موجود درمناطق یک، هفده، چهارده، بیستویک، بیستودو الگوی مکانی مشخصی را بهترتیب از لحاظ گسستگی، ارتباط، تنوع، یکنواختی و چیرگی نشانداد. همچنین پارکهای محلهای در منطقه ده و بیست بهترتیب بیانگر بیشترین چیرگی و ارتباط و پارکهای ناحیهای منطقه نوزده دارایبالاترین چیرگی و ارتباط بود. پارکهای منطقهای در منطقه پانزده از بیشترین ارتباط برخوردار بود. به طورکلی، نتایج کمی بهدست آمده ازمحاسبه سنجهها در سه دسته معیار و در مناطق بیستودو گانه، بیانگر الگوی مکانی مطلوبتر در پارکهای محلهای و در مقابل نامناسبترینوضعیت در پارکهای منطقهای است.

کلیدواژه ها:

Landscape metrics ، park ، Spatial Pattern ، Twenty two urban regions ، Tehran