تاملی در معنای بلاغت و اعجاز آن در تفسیر المیزان

درحالی که بسیاری از علمای علم بلاغت در گذشته و برخی مفسران ادبی، نکات ادبی و بلاغی بسیاری را ذیل آیات ذکر کردهاند و از رهگذر آن به زیبایی و اعجاز متن قرآن منتقل شده اند، علامه طباطبایی مفسری است که در استفاده از قواعد بلاغت زیاده روی نکرده و کمتر از ذکر نکات بلاغی به اعجاز منتقل شده است بلکه قصد او از ذکر نکات بلاغی، دریافت لایه های عمیق تر فهم و تمرکز بر دریافت محتوای هدایتی است. این شیوه ی علامه برای استفاده از قواعد بلاغی، ضرورت مفهوم شناسی بلاغت را در تفسیر شریف المیزان و بررسی نظر علامه درباره اعجاز بلاغت را بیشتر نشان میدهد. لذا این پژوهش درصدد مفهوم شناسی بلاغت و اعجاز آن در تفسیر شریف المیزان برآمده است. برپایه ی یافته های این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده است، علامه طباطبایی به شیوه های گوناگون خواسته است تا نکتهای را بر تعریف علمای این فن در مورد بلاغت بیافزاید و قائل است علاوه برآنکه الفاظ باید جزء به جزء، مطابق با معانی تنظیم شود و ترتیب میان اجزاء لفظ، مطابق با ترتیب اجزاء معانی باشد، معنا نیز در عین درستی باید متکی بر واقع باشد و این مرتبه، اساس مرتبه ی مطابقت لفظ با معنی است و این بلاغت، معجزه است.

کلیدواژه ها:

علامه طباطبایی ، المیزان ، علم بلاغت ، اعجاز