زینب انجمنی - عضو هیئت ع لمی حق التدریس گروه معماری آموزشکده فنی و حفه ای سما، دانشگ

از جمله مسائل همواره مطرح و مشترک بین جامعه شناسان و روانشناسان محیطی، بحث پیرامون انگیزه اصلی در نحوه شکل گیری کالبد محیط مصنوع در طی تاریخ زندگی بشر بوده است، طبق نظر اکثر اندیشمندان اقلیم و فرهنگ همواره دو عامل اصلی در شکل دهی به کالبد بنا و بافت شهر بوده است و در اکثر م وارد خواست های آیینی و فرهنگی مردم با التزامات اقلیمی غلبه و برتری داشته است. یکی از ویژگی های اصلی فرهنگ اسلامی رفتار اجتماعی سالم و رعایت حقوق دیگران است. در این میان همسایگان جایگاه ویژه ای می یابند و به این ترتیب یکی از خصیصه های اصلی شهر اسلامی احترام به حقوق شهروندی است که نمود کالبدی خود را هماره به عنوان یکی از عوامل اصلی در شکل گیری بافت شهری داشته است. در واقع بدین ترتیب شهر اسلامی تبلور قوانین و آداب اجتماعی دین مبین اسلام می گردد. در این مقاله با توجه به اهمیت برآورده ساخت نیازهای اجتماعی انسان در محیط خانه و خانواده به بررسی چگونگی پاسخگویی به این نیاز در محله های سنتی قدیمی این سرزمین پرداخته شده و جهت مصداق عینی آن شهر یزد انتخاب گرددیده است. بدین نحو ا بتدا مقتضات کالبدی یک مجموعه همسایگی که بتواند منجربه تقویت روابط اجتماعی افراد و داشتن شهری سالم شود، مورد بررسی قرار می گیرد و سپس به نحوه پایخگویی به این نیاز در محلات سنتی این سرزمین تحت تأثیر فرهنگ اسلامی ایران پرداخته می شود.

محیط کالبدی، محیط اجتماعی، روابط همسایگی، حس مکان، حس اجتماع، تظاهرات فضایی