محمود رحیمی - دانشجوی کارشناسی حقوق، دانشگاه غیرانتفاعی نورطوبی، تهران
ندا سعیدی - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل، دانشگاه تهران
شاهین شکوهی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشگاه تهران

استفاده از مجازات حبس همراه با معایب و مزایای متعددی می باشد. یکی از مزیت های مجازات حبس مربوط به هدف ارعابیمجازات میشود. استفاده از این مجازات به سبب بار روانی ناشی از تغییر نگاه جامعه به فرد بزه دیده که به شخص تحمیلمی گردد، یک مجازات بازدارنده و سنگین برای فرد خاطی می باشد، زیرا دیگر جامعه به وی به عنوان یک فرد سالم و مثبت نگاهنمی کند. اگر بخواهیم از معایب مجازات حبس سخن بگوییم می توانیم به محقق نشدن هدف مجازات ها (هدف اصلی هماناصلاح، تربیت و بازپروری مجدد فرد بزهکار است)، اشاره کنیم. استفاده از مجازات های جایگزین به عنوان یک سازوکار ومکانیسم حقوقی به ما امکان ایجاد بازپروری و باز اجتماعی شدن فرد بزهکار را از طریق تعریف مجازاتهایی که با توجه بهشخصیت شخص مجرم (جایگاه و شان اجتماعی)، نوع جرم، شدت و تکرار آن در نظر گرفته می شود را میدهد. اجرای سیاستهای مربوط به عدالت ترمیمی و بومی سازی این مجازات ها متناسب با فرهنگ و عرف کشور، به معنی بزه پوشی یا آزاد گذاشتنبزهکاران عمومی و مجرمین خطرناک نمی باشد. پس می بایست ضمن فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و تنویر افکار عمومی جامعهاز این سیاست کیفری برای مجرمینی که مستحق دریافت آن هستند، به گونه ای عمل کنیم که سیاست اعمالی دارای اثربخشیمطلوب باشد. در این پژوهش پس از تعریف مفهوم عدالت ترمیمی و جایگاه آن در نظام حقوقی کشور ایران، از آن به منظورظرفیت سنجی جهت اعمال سیاست های عدالت ترمیمی در راستای ارائه پیشنهادات و راهکارهای جدید (در مراحل ۳ گانهپیشادادرسی، دادرسی و پسادادرسی) در ارتباط با افراد دارای جرائم اخلال در نظم عمومی در اغتشاشات سال ۱۴۰۱ استفادهگردیده است.

عدالت ترمیمی، سیاست جنایی، قضازدایی، حبس زدایی، مجازات جایگزین حبس