اثر سامانه های آبیاری و کشت مستقیم برنج ( خشکه کاری) بر بهره وری و عملکرد برنج در اراضیشالیزاری

یکی از راهکارهای کنترل مصرف آب و عدم تخریب ساختمان خاک در کشت گیاه برنج، تغییر الگوی کشت از شیوه مرسوم (نشایی) به خشکه کاری)( کشت مستقیم بذر) و همچنین افزایش بهره وری تولیدات با توجه به مدیریت های مختلف آبیاری با کاهش ناچیز و یا حتی حفظ عملکرد می باشد. در همین راستا پژوهشی به منظور ارزیابی تغییر الگوی کاشت و آب مصرفی در شرایط واقعی بر بهره وری، عملکرد واجزای عملکرد برنج (رقم فجر) در استان گلستان اجرا گردید. تیمارها شامل دو روش آبیاری بارانی (کلاسیک ثابت) و قطره ای نواری تحت کشت مستقیم بذر و آبیاری غرقابی تحت کشت مرسوم به عنوان تیمار شاهد انتخاب گردیدند. مساحت هر یک از مزارع تحت کشت برابر بایک هکتار بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه (تن در هکتار)، میزان آب مصرفی و بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب تحت تاثیر مدیریت آبیاری قرار دارند، بطوریکه که میزان آب مصرفی در خشکه کاری بذر با سامانه آبیاری بارانی کلاسیک ۱۰۴۶۵/۳ آبیاری قطره ای ۹۶۰۸ و در روش نشایی ۲۶۹۰۲ متر مکعب در هکتار بود. بهره وری فیزیکی آب مزارع خشکه کاری رقم فجر تحت آبیاری بارانی و قطره ای (به ترتیب برابربا ۰/۵۲ و ۰/۳۳) با افزایش معنی دار نسبت به مزرعه شاهد مواجه شد. طبق نتایج این آزمایش اگر چه بیشترین عملکرد در تیمار شاهد (کشت مرسوم، غرقاب دائم) بدست آمد اما با استفاده از روش خشکه کاری موجب کاهش مصرف آب، افزایش بهره وری و راندمان کاربردگردید.

کلیدواژه ها:

سامانه های آبیاری ، خشکه کاری ، بهره وری آب ، عملکرد برنج