محمد احسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سعید نواب پور - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ساناز رمضانپور - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسن سلطانلو - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

تولیدی نرمال رادیکال‌های فعال اکسیژن در سطح سلولی می‌تواند نقش مهمی در کنترل متابولیسم سلول و بیان ژن‌ها ایفا نماید. در حالی که غلظت بالای این رادیکال ها با ایجاد تنش اکسیداسیونی آسیب شدیدی به مولکول‌های حیاتی سلول نظیر DNA ، پروتئین‌ها ولیپیدها وارد می‌آورد. در این تحقیق تغییرات بیوشیمیایی و بیان ژن گلوکناز در مرحله پیشین و واکنش به تنش اکسیداسیونی در ارقام فلات و تجن گندم بررسی گردید. تیمار AgNO3 در سه سطح صفر، یک و 2 میلی مولار به‌صورت محلول پاشی بر برگ در مرحله ساقه دهی اعمال گردید. همچنین اثر پیش تیمار DABCO در سه سطح صفر، 10 و 20 میلی مولار (به عنوان پاک کننده اختصاصی اکسیژن ژ اتمی) در ترکیب با سطوح تیمار یاد شده مورد بررسی قرار گرفت. با انجام نمونه‌برداری از برگ 48 ساعت پس از آخرین محلول پاشی استخراج RNA انجام و با ساخت cDNA و طراحی آغازگر اختصاصی ژن پلوکناز با بهره‌گیری از روش Real time-PCR و استفاده از دستگاه iQ5 میزان رونوشت ژن گلوکناز ارزیابی گردید. نتایج به‌دست‌آمده بیانگر تأثیر منفی تیمار AgNO3 در بیان ژن‌ها و فتوتیپ مظاهری در گیاهان بود. همچنین با افزایش میزان تنش در اثر تیمار AgNO3 فعالیت ژن مزبور کاهش یافت. فنوتیپ ظاهری و بیان ژن مورد مطالعه تحت تأثیر دیوارهای ترکیبی (پیش تیمار DABCO و تیمار AgNO3 ) مزیت نسبی بهتری را در مقایسه با تیمار تنش نشان دادند. روند تغییرات مقادیر کلروفیل نیز تحت تأثیر تیمارهای وذبور نشان‌دهنده تأثیر منفی تیمار AgNO3 در میزان کلروفیل و ایجاد وضعیت بهتر در میزان کلروفیل توسط تیمار ترکیبی بود.

گندم، رادیکال‌های فعال اکسیژن، بیان ژن‌ها، تنش اکسیداسیونی