استفاده از نشانگرهای ملکولی پیوسته جهت ردیابی ژن های Sr22 ، Sr25 و Sr36 مقاومت به بیماری زنگ سیاه در ژنوتیپ های گندم بومی استان گیلان موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران

امروزه ردیابی صفات مطلوب و گزینش به کمک نشانگر های مولکولی از طریق تعیین پیوستگی (لینکاژ) آنها با صفات مکی و کیفی مهم زراعی امکان پذیر شده است. این موضوع امکان گزینش سریع و دقیق زنوتیپ های مطلوب را در مراحل اولیه رشد فراهم می نماید و موفقیت های زیادی از قبیل تشخیص گیاهان مقاوم به یک آفت یا بیماری به دست می دهد که در برنامه های به نژادی و اجرای مقررات قرنطینه نباتی اهمیت دارند. نژاد جدید و بیماری زای زنگ ساقه گندک Pucciniagramminis f.sp. tritici(Pgt) در سال 1999در اوگاندا شناسایی شد و حضو این مژاد در سال 2007 در ایران تایید شد کهخطر جدی برای تولید گندم ایران و جهان محسوب می شود. با توجه به اهمیت ارقام مقاوم در کنترل بیماری و به دلیلی شگسته شدن مقاومت ژن Sr31 توسط این نژاد برای حفظ امنیت غذایی کشور شناسایی منابع مقاومت جدید در برابر آن ضروری است این موضوع با استفاده از نشانگرهای ملکولی مناسب سریعتر امکان پذیر خواهد شد. از طرفی ایران یکی از مناطق مهم پیدایش گندم نان است و تنوع منابع ژنتیکی بالایی در گندم نان بومی مشاهده می شود. در این تحقیق نمونه های ژنتیکی گندم بومی استان گیلان که در کلکسیون بانک ژن گیاهی ملی ایران موجود بود نسبت به نژاد جدید زنگ سیاه گندم در مرحله گیاهچه ای بررسی شد. تعداد 50 نمونه ژنتیکی بومی مورد بررسی به همراه 45 لاین ایزوژنتیک افتراقی دریافتی از مرکز تحقیقات مناطق خشک (یکاردا) و رقم حساس بولانی به عنوان شاهد در گلخانه مایه زنی شدند و یادداشت بردازی از تیپ آلودگی بر اساس روش مک اینتاش و همکاران 1995 با مختصر تغییرات صورت گرفت. مشخص شد که جدایه مورد بررسی بر روی ژن های Sr22 ، Sr25 و Sr36 بیماری زا نبود از برگهای 14 نمونه زنتیکی که کمترین تیپ آلودگی را نشان دادند استخراج DNA صورت گرفت و با نشانگرهای اختصاصی SSR پیوسته با زن های مقاومت Sr22 ، Sr25 و Sr36 بررسی شدند. باندهای مورد انتظار در نمونه های زنتیکی حامل Sr22 ، Sr25 و Sr36 به ترتیب bp 117 ، bp 198 و bp 170 بودند. بدین ترتیب در 7 نمونه ی زنتیکی ژن مقاوم Sr22 در 8 نمونه ژنتیکی Sr25 و در 6 نمونه زنتیکی ژن Sr36 وجود داشت. این نمونه های زنتیکی می توانند در مقابله با همه گیری نژاد جدید استفاده شوند.

کلیدواژه ها:

نشانگر اختصاصی SSR ، نژاد زنگ سیاه Ug99 ، گندم بومی ، ژن های مقاومت Sr22 ، Sr25 ، Sr36