اسحاق مقبلی - دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی - دانشکده کشاورزی - دانشگاه فردوسی مشه
مصطفی ناصر ترابی - دانش آموخاه کارشناسی ارشد علوم باغبانی - دانشکده کشاورزی پردیس ابورحا
نادیا بهره مند - مربی گروه علوم گیاهی - دانشکده کشاورزی-دانشگاه جیرفت
محمد سادات حسینی - مربی گروه علوم گیاهی - دانشکده کشاورزی-دانشگاه جیرفت

القای هاپلوئیدی، مدتها پس از به وجود آمدن تکنیک کشت بافت، کشف شد پس از آن هاپلوئیدها و دابل هاپلوئیدها در گونهها و ارقام زیادی گزارش شد و استفاده از آنها توسعه یافت در نتیجه مجموعههای ژرم پلاسم، روشهای اصلاح کلاسیک و مهندسی ژنتیک برای اصلاح محصولات توانست با تکنولوژی دابل هاپلوئیدی تکمیل شود. در این تحقیق از گردههای پرتودیده برای القای جنین هاپلوئید در شش رقم محلی خربزه استفاده شد. گلهای نر در چندین نوبت جمعآوری و با دزهای 250 ، 350 ، 450 و 550 گری پرتوتابی شدند. بذور در ژنوتیپهای مختلف حاوی جنین هاپلوئید بودند که به در محیط مایع نجات یافتند. پتریهای حاوی بذور هر روز با دست تکان داده و مورد بازیبنی قرار میگرفتند تا جنینهای احتمالی موجود در داخل بذور شناسایی شوند. جنینهای رشد کرده در محیط مغذی که با کمی دقت به راحتی قابل شناسایی بودند، در زیر هود از بذور خارج شده و در پتریهای حاوی محیط کشت E20 جامد کشت میگردیدند. میوهها و بذور بدست آمده از میان 4 دز مختلف پرتوتابی گردههای پرتوتابی شده، دز 250 واحد گری سبب تشکیل میوههایی شدند که بیشترشان حاوی بذور پر بود یعنی برخلاف گزارشات قبلی در خربزه این دز برای عقیمسازی گردهها کافی نبود. با افزایش میزان دز به 350 و 450 واحد گری میزان بذور پر کاهش مییافت ولی هنوز میوهها حاوی تعدادی بذور پر بودند. تمام بذور میوههای حاصل از گردههای پرتوتابی شده با دز 550 واحد گری ( 55000 راد) پوک بودند که جنین حاصله تولید گیاه هاپلوئید میکرد.

خربزه، کشت جنین، پرتوتابی، هاپلوئید