فاروق درانی - کارشناس ارشد صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان

زیتون Olea europaea L یکی از گیاهان مهم باغی کشور بوده و در برنامه تلاش برای رسیدن به خودکفایی روغن در کشور دارای اولویت خاصی می باشد. ازدیاد زیتون بوسیله بذر، قلمه و خوابانیدن شاخه امکان پذیر است ولی علاوه بر درصد جوانه زنی پایین بذور زیتون و دوره نونهالی طولانی (حدود 10 سال)، نهال های حاصل از بذر ضمن کند رشد بودن صفات گیاه والدین را بطور کامل و یکنواخت بروز نمی دهند و تکثیر بیشتر ارقام از طریق قلمه بسهولت امکان پذیر نیست. علاوه بر این بیماری های ویروسی در ژرم پلاسم بعضی از ارقام زیتون به طور نهفته موجود بوده ولی علائم ظاهری نشان نم یدهند. لذا تهیه نهال های سالم زیتون به آسانی امکان پذیر نمی باشد. اگرچه اکثر ارقام زیتون از طریق قلمه، پاجوش و پیوند قابل تکثیر هستند ولی تهیه نهال های سالم زیتون به آسانی و بدون استفاده از فن آوری کشت بافت امکان پذیر نمی باشد. در نتیجه در این آزمایش تاثیر غلظت تنظیم کنند ههای رشد بر رویگیاه زیتون برای بهترین شاخه زایی و ریشه زایی مورد بررسی قرار می گیرد. ابتدا جهت ضد عفونی کردن نمونه ها در ابتدا با اتانول 70 ٪ به مدت 30 ثانیه و سپس با غلظتهای 0/1 ، 0/2 و 0/3درصد کلرید جیوه به مدت 2 یا 4 دقیقه انجام گرفت. نتایج نشان داد که برای حذف آلودگیهای سطحی بهترین تیمار استفاده از کلرور جیوه 0/2 % به مدت 2 دقیقه میباشد. نمونههای استریل شده جهت استقرار روی محیط کشت MS جامد قرار گرفتند. و پس از آن جهت پرآوری شاخه به محیط مشابه با ترکیبات هورمونی متفاوت منتقل گردیدند. مرحله استقرار بین 40 تا 60 روز بر حسب ژنوتیپ متفاوت بود. پس از سه بار واکشت با فواصل 21 روز، بهترین شاخه زایی در محیط حاوی 1 میلی گرم اسید جیبرلیک و 1 میلی گرم بنزیلآدنین بدست آمد. بهترین غلظت هورمونی برای ریشه دار کردن شاخهها اسید ایند ول بوتریک به میزان 0/8 میلی گرم در لیتر بود.نتایج همچنین نشان د اد که درصد ریشه زایی بر حسب ژنوتیپ متفاوت میباشد.

زیتون گونه Olea europaea L ، محیط کشت MS ، تنظیم کننده های رشد