اثر باکتری های حل کننده فسفات بر میزان آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین خشخاش (Papaver somniferum L.)

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: مجله علوم باغبانی، دوره: 38، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JHSUM-38-2_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 180
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سمانه سماوات

موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

مهدیه صالحی وژده نظری

موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

مهدی یحیی زاده بلالمی

موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

مهشید رحیمی فرد

موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

تاکنون بیش از ۴۰ نوع آلکالوئید مختلف در گیاه دارویی و ارزشمند خشخاش (Papaver somniferum L.)، شناخته شده که مهم ترین آن ها مورفین، کدءین، تباءین، نوسکاپین و پاپاورین است. بیوسنتز این آلکالوئیدها ممکن است به شدت تحت تاثیر انواعی از الیسیتورهای زنده و غیرزنده قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات سویه های باکتریایی با قابلیت حل کنندگی فسفات معدنی به عنوان الیسیتورهای زنده، بر میزان تولید آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین در گیاه خشخاش انجام شده است. در این پژوهش، قابلیت حل کنندگی فسفات معدنی توسط چهار سویه باکتریایی Enterobacter xiangfangensis S۲،Pantoea dispersa S۷ ، Pantoea stewartii S۲۵ و Pseudomonas canadensis S۳۶ به روش کمی و به کمک محیط کشت مایع Sperber ارزیابی شد. در شرایط گلخانه، اثر محلول پاشی بوته های خشخاش با سوسپانسیون سویه های باکتریایی (CFU.ml-۱ ۱۰۸) بر میزان آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین موجود در کپسول، ساقه، و برگ خشخاش بررسی شد. آلکالوئیدها به روش الکلی استخراج و توسط دستگاه HPLC ردیابی شدند. تمامی آزمون ها در قالب طرح آماری کاملا تصادفی و با سه تکرار به ازای هر تیمار انجام شدند (P< ۰.۰۵). نتایج نشان داد که بیشترین (۴۵۸/۶۷ میکروگرم بر میلی لیتر) و کمترین (۱۳۰/۴۷ میکروگرم بر میلی لیتر) میزان حل کنندگی فسفات به ترتیب مربوط به سویه های S۲ و S۳۶ بود. در تیمار با سویه های باکتریایی مشخص شد که سطح مورفین موجود در ساقه و برگ و نیز کپسول در اغلب موارد افزایش معنی داری در قیاس با شاهد را نشان داد. میزان پاپاورین موجود در ساقه و برگ کاهش معنی داری داشت، ولی در کپسول تغییرات معنی داری نداشت. نوسکاپین موجود در ساقه و برگ نیز افزایش معنی داری داشت و از ۰/۸ میلی گرم بر گرم وزن خشک در شاهد به ۸/۱۲ در تیمار S۲ رسید. درصورتی که میزان نوسکاپین کپسول فقط در تیمار با S۲ و S۳۶ افزایش معنی داری داشت و سایر سویه ها اختلاف معنی داری با شاهد نداشتند. به این ترتیب با انتخاب سویه های باکتریایی سازگار و کارآمد از گروه باکتری های حل کننده فسفات، می توان سطح آلکالوئیدهای مورفین، پاپاورین، و نوسکاپین در اندام های هوایی گیاه دارویی و ارزشمند خشخاش را به طور چشمگیری افزایش داد.

کلیدواژه ها

آلکالویید, الیسیتور, باکتری, HPLC, PGPR

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.