شادی زرشاد - دانشکده فناوری های نوین /دانشگاه علم و صنعت
محمد آقاجانی هشجین - دانشگاه علم وصنعت

در چاپ سه ­بعدی یا تولید افزایشی (AM) سازه­ هایی با استفاده از روش لایه ­به­ لایه کنترل­ شده با رایانه ساخته می­ شوند. این نوع چاپ نقش اساسی در ساخت سامانه­ های به ­کاررفته در زمینه زیست ­پزشکی، مانند ایجاد ساختارهای بافتی پیچیده و داربست­ ها، سامانه ­های دارورسانی (DDS) و ربات های نرم ایفا می­ کند. چاپ چهاربعدی، مفهوم گسترده­­ چاپ سه­ بعدی با افزودن بعد زمان به آن است. به­ عبارتی، این فناوری تغییرشکل و تغییر عملکرد جسم چا­پ ­شده را دربرابر محرک­ هایی مانند رطوبت، گرما،pH ، میدان الکتریکی و مغناطیسی و غیره امکان­ پذیر می­ سازد. چاپ چهاربعدی به­ دلیل استفاده از مواد پاسخگو به محرک که کنترل تغییرشکل در اجسام چاپ­ شده را ممکن می­ کند، برای کاربرد در زیست­ فناوری جذابیت زیادی دارد. به­ طور مثال در مهندسی بافت، روند ترمیم بافت آسیب­دیده، روندی پویاست. روش­ های معمول مبتنی بر چاپ سه ­بعدی داربست­ هایی را ارائه می ­دهند که قابلیت به ­کارگیری در این محیط پویا را ندارند. فناوری چاپ چهاربعدی با توجه به ویژگی­ های منحصربه ­فرد آن، بهره ­وری از داربست­ های چاپ­شده با این روش را برای کاشت در محیط مدنظر امکان­پذیر می­سازد. در این مطالعه، استفاده از مواد پاسخگو به محرک در ساختارهای چهاربعدی و کاربردهای جذاب آن­ها در مهندسی بافت ­ مرور شده است.

چاپ چهاربعدی, مهندسی بافت, ماده پاسخگو به محرک, داربست, پلیمر