محبوبه سادات هدایی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
احمد ارزانی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
مهدی رحیم ملک - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
مجید طالبی - استادیار گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

بهرهبرداری از ژرم پلاسم گندم نیازمند آگاهی از تنوع ژنتیکی موجود در مواد گیاهی است. با وجود اینکه وراثت صفات گیاهی در گیاهان عمدتا متکی به ژنهای هسته ای می باشد اما آثار عوامل سیتوپلاسمی و اثر متقابل هسته و سیتوپلاسم نیز حائز اهمیت است. مطالعه حاضر به منظور بررسی تنوع سیتوپلاسمی لاینهای آلوپلاسم گندم نان Triticum aestivum L. با استفاده از نشانگرهای ریزماهوارهای کلروپلاستی اجرا شد . بدین منظور 32 لاین آلوپلاسم گندم نان به همراه لاین یوپلاسم شاهد مورد ارزیابی قرار گرفتند. DNA از برگهای جوان استخراج و واکنش زنجیره ای پلی مراز جهت تکثیر DNA کلروپلاستی با استفاده از 26 جفت آغازگر ریزماهواره انجام شد. جهت مشاهده ی محصول PCR ازالکتروفورز ژل پلی اکریل آمید استفاده شد. الگوهای نواری حاصل به صورت وجود و عدم وجود نوارها درمحصول PCR با اعداد یک و صفر امتیازدهی شد. نتایج نشان داد که از میان تمامی نشانگرهای مورد استفاده، 20 جفت از آغازگرها توانستند چند شکلی مناسبی را در ژنوتیپ های گندم نشان دهند آغازگرهای پلی مورف توانستند 20 جایگاه تکثیر کنند و در مجموع 50 آلل با میانگین 2/5 آلل به ازای هر مکان ژنی تولید نمودند. تجزیه کلاستر داده های مولکولی با استفاده از نرم افزار Mega V4 ژنوتیپ های گندم را در دو گروه مجزا قرار داد به گونه ای که جداسازی بر اساس تیپ سیتوپلاسمی و نیز بر اساس نوع جنس مورد استفاده Triticum و Aegilops بخوبی انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که پرایمرهای بکار گرفته شده منابع ارزشمندی از مارکرهای پلی مورف برای آنالیز خویشاوندی در گونه های مورد نظر به شمار میروند، با این قابلیت که بخوبی میتوانند در گونه و جنسهای نزدیک نظیر چاودار cereale Secale نیز تکثیر شوند.

گندم، آلوپلاسم، تیپ سیتوپلاسمی، ریزماهواره کلروپلاستی