مدل سازی مکانی و مکان یابی بیمارستان با تلفیق روش های نوین تصمیم گیری چندمعیاره مدل بهترین-بدترین و واسپاس (مطالعه موردی: منطقه ۲ تهران)

ایجاد تعادل میان تقاضا و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی نیازمند بهره­برداری از بیمارستان های جدید است، اما مسئله مهم این است که کدام مکان برای احداث بیمارستان بهینه است. تحقیق حاضر به منظور تعیین مکان بهینه احداث بیمارستان در منطقه ۲ کلان شهر تهران از روش ترکیبی استفاده کرده است. روش ترکیبی استفاده شده مبتنی بر سیستم اطلاعات مکانی، مدل وزن دهی بهترین-بدترین و روش­های تصمیم ­گیری چندمعیاره واسپاس و تاپسیس است. مقایسات زوجی کمتر در فرایند وزن دهی روش پیشنهادی موجب افزایش دقت و قابلیت اطمینان نتایج تصمیم­گیری شده است. انجام توام مدل سازی مکانی و رتبه­بندی نیز موجب کاهش فضای جست وجوی مکان­های مناسب احداث بیمارستان شده است. این ابتکار علاوه بر افزایش دقت، موجب افزایش سرعت و سهولت تصمیم­گیری می­شود؛ بر این اساس، پس از تعیین معیارهای مناسب در تصمیم­گیری، فرایند وزن دهی با مدل جدید بهترین-بدترین انجام شد و لایه­ مکانی هر معیار با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی تهیه شد. براساس نتایج روش وزن دهی، معیارهای فاصله از بیمارستان­های موجود و فاصله از مراکز بهداشتی و درمانی، به ترتیب بیشترین و کمترین وزن را به خود اختصاص دادند. در گام بعد، نقشه تناسب اراضی با تلفیق لایه­های مکانی تهیه شد. تقریبا ۸۸ درصد نتایج مدل سازی مکانی با واقعیت­های منطقه مطابقت داشت و نیمه غربی به ویژه قسمت جنوب غربی برای احداث بیمارستان جدید، از تناسب بیشتری در مقایسه با سایر قسمت­ها برخوردار بود. درنهایت سایت­های شماره ۲، ۵ و ۸ از میان ۱۱ سایت کاندید، به عنوان بهینه ­ترین مکان برای احداث بیمارستان جدید در منطقه ۲ کلان شهر تهران تعیین شد. پیشنهاد می­شود که متناسب با جمعت ساکن در قسمت­های فاقد دسترسی مطلوب به امکانات بیمارستانی در منطقه ۲، یک یا چند بیمارستان در سایت­های بهینه تعیین شده احداث شود تا علاوه بر بهبود دسترسی شهروندان به خدمات بهداشتی و درمانی، هزینه­ های دسترسی ساکنان منطقه به خدمات بهداشتی و درمانی کاهش یابد.

کلیدواژه ها:

مدل سازی مکانی ، مکان یابی بیمارستان ، مدل بهترین-بدترین ، واسپاس ، تاپسیس ، سیستم اطلاعات مکانی