سمیه صادقی - استادیار مهندسی شیمی- بیوتکنولوژی و عضو هیئت علمی گروه مهندسی علوم زی
ولی ا.... بابایی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی میکروبی دانشگاه تهران

اپتامر مولکول پپتیدی یا اولیگونوکلئوتیدی است که به مولکول هدف خاصی متصل می شود. این ترکیبات سنتز ساده، تمایل اتصال بالا، ذخیره سازی آسان و کاربردپذیری بالایی دارد و به دلیل پایداری زیاد آنها در انواعی از بافرها و حلالها قابل استفاده هستند. ترکیبات مذکور بر خلاف آنتی بادی م یتوانند مولکول های کایرال و اپی توپ های مشخص مولکول هدف را شناسایی کرده و مولکو لهای بسیار شبیه را از هم متمایز کنند. آنها از طریق اتصال کوالان یا الکترواستاتیک بر روی سطوح جامد مثل طلا تثبیت میشوند. اتصال کوالان باعث تثبیت دائمی میگردد و برای شناسایی سریع آنها میتوان از رنگها و نشانگرها استفاده کرد که از طریق آنها شناسایی مقادیر زیادی آنالیت امکانپذیر است. از جمله کاربردهای اپتامر استفاده از آنها به عنوان بیوحسگر در شناسایی آلایندههای محیط زیست، ترکیبات مضر در مواد غذایی و همینطور در شناسایی ویروسهای گیاهی میباشد. از اپتامر میتوان در ابزارهای تشخیصی از قبیل کروماتوگرافی تمایلی، الکتروکروماتوگرافی، الکتروفورز موئینه تمایلی و نیز PCR استفاده کرد که با تثبیت اپتامرها بر روی آنها میتوان به طور اختصاصی مولکول هدف را از سایر مولکولها جداسازی کرد. با توجه به اهمیت روزافزون این مولکو لها در توسعه ی فناوری زیستی در این مقاله سعی می شود باختصار جنبه های مختلف آپتامرها شامل: روش های تولید و تثبیت آپتامرها و کاربردهای متنوع آنها در زمینه های مختلف فناوری زیستی مورد بررسی قرار گیرد.

اپتامر، بیوحسگر، تثبیت اپتامر، شناسایی