داریوش سعیدی - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
امیر گندمکار - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
مسعود نصری - استادیار مرکز تحقیقات مطالعات آب ، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

مقدمهامروزه تغییر اقلیم یکی از بزرگ ترین چالش های پیش روی بشر است. تغییر اقلیم، گرم شدن زمین و کاهش بارش هایبه هنگام و مفید، پیامدهای اکولوژی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی زیادی را ایجاد کرده است .تغییرات اقلیمی نه تنهابخش کشاورزی، صنعت، اقتصاد و خدمات را متاثر می سازد بلکه به سایر بخش های بنیادین زندگی بشر از جملهسلامتی انسانها نیز اثر گذار است.افزایش دما از جمله آثار تغییر اقلیم بوده که با توجه به روند افزایشی بودن آن، انتظارتغییرپذیری و بی نظمی های اقلیمی و به تبع آن وقوع شرایط بحرانی و حدی هوا که سلامتی بشر را تهدید می کند،وجود دارد. یکی از عوامل اصلی موثر در تغییر اقلیم فعالیتهای نوع انسان و تولید گاز دی اکسید کربن (افزایش اثرگازهای گلخانه ا ی) است که علاوه بر تاثیر در گرمایش زمین، روی الگوهای آب و هوایی در بسیاری از مناطق جهانتاثیر گذاشته است.مواد و روش ها محدوده مورد مطالعه در این پژوهش حوضه لردگان در استان چهارمحال وبختیاری است. داده های اقلیمی دما (بیشینه، کمینه، میانگین) طی یک دوره آماری ۳۵ ساله ۱۹۸۶-۲۰۲۰ از اداره کل هواشناسی استان چهارمحال و بختیاری به دست آمد. حوضه لردگان با وسعت ۱۸۲۸ کیلومتر مربع معادل ۱۱ درصد از مساحت استان چهارمحال وبختیاری را به خود اختصاص داده است .از لحاظ موقعیت جغرافیایی در طول شرقی ۴۹ درجه و ۵۵ دقیقه تا ۵۰ درجهو ۳۴ دقیقه و عرض شمالی ۳۰ درجه و ۵۵ دقیقه تا ۳۱ درجه و ۲۶ دقیقه واقع شده است ارتفاع متوسط حوضه موردمطالعه ۱۷۰۰ متر از سطح دریا و در سلسله جبال زاگرس قرار دارد . از نظر توپوگرافی قسمت های شمالی آنرامناطق پست با ارتفاع کمتر از ۲۰۰۰ متر تشکیل داده و مناطق بلند آن ارتفاعات بیش از ۳۰۰۰ متر در جهت شمالغربی – جنوب شرقی می باشد . این حوضه به دلیل ارتفاع پایین از سطح دریا نسبت به سایر مناطق استان چهارمحالو بختیاری منطقه ای پست و گرمسیری است. هدف از این مطالعه واکاوی اثرات تغییرات اقلیمی بر روند دما در حوضه لردگان با استفاده از آزمون آماری وناپارامتریک و گرافیکی من _کندال بوده است . در این پژوهش بعد از بازسازی داده های گمشده، جهت تجزیه و تحلیل آماری ابتدا دوره مورد بررسی ۱۹۸۶-۲۰۲۰ پس از تحلیل واریانس، جهت آشکارسازی روند تغییرات سی و پنج ساله دما، از روش آزمون ناپارامتریک من-کندال استفاده گردید. نتیجه گیریافزایش درجه حرارت یکی از مهمترین پیامدهای تغییر اقلیم می باشد که به نوبه خود روی سایر پدیده های اقلیمی تاثیر می گذارد. نتایج به دست آمده از بررسی روند تغییرات دمای سی و پنج ساله ۱۹۸۶-۲۰۲۰ در حوضه لردگان بیانگر وجود روند افزایش دما در این حوضه میباشد. بر اساس نتایج به دست آمده پارامترهای دمایی (دمای میانگین، دمایحداکثر و دمای حداقل) روند معنیداری را در این حوضه نشان دادند. بر اساس نتایج به دست آمده دمای میانگینسالانه و فصلهای مختلف، همچنین دمای میانگین حداکثر و حداقل سالیانه و فصل های مختلف روند افزایشی معنیداری را در طول مدت بررسی نشان دادند. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش دمای میانگین سالیانهدر ایستگاه لردگان بین ۱ تا ۲ درجه سانتیگراد گرمتر شده است. این میزان افزایش برای میانگین دمای حداکثر و برایمیانگین دمای حداقل در این حوضه نیز اتفاق افتاده است.مقایسه دمای میانگین حداقل در فصل های مختلف نشان داد که در تمام فصول میانگین دمای حداقل نیز افزایش یافتهاست و این افزایش در اغلب موارد در فصلهای زمستان و بهار مشهودتر بوده است.

تغییرات اقلیمی،حوضه لردگان، رونددما ، من کندال