ولی اله خوش طینت - دانشیارگروه فلسفه و کلام، گروه الهیات، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
رحیم سلامت آذر - دکترای زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجه، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

اغلب شاعران جهان اسلام، بنا به دلایلی از قبیل: پند و اندرز، تقدس بخشیدن به اشعار خویش، خلق معانی زیبا و تصاویر بدیع به سرگذشت پیامبران و اسامی آنها اشاره کرده اند. از میان پیامبران، حضرت خضر (ع)، سرگذشت و رویدادهای زندگانی وی از قبیل رفتن به ظلمات، دست یافتن به چشمه بقا (آب حیوان)، و داشتن عمر جاودانی در اشعار شاعران و آثار نویسندگان بازتاب گسترده ای داشته است. نشاط اصفهانی نیز از جمله شعرای نامی دوره دوم بازگشت ادبی است که با بهاره گیری از اوصاف و زندگی پیامبران اشعار خویش را متبرک ساخته و در خلق تصویرهای شعری از پیامبرانی مانند یوسف، سلیمان نبی، موسی، عیسی، نوح و خضر علیهما السلام نام برده وبهره مند شده است. این پژوهش در صدد بررسی و تحلیل بازتاب اوصاف و زندگی حضرت خضر (ع) در اشعار نشاط است. وی در دیوان اشعار خود ۲۶بار به طور مستقیم از خضر (ع) و آب حیوان نام برده و بخش هایی از داستان او را بازگو کرده است. نشاط در اشعار خود از آب حیات با عناوین مختلفی نام برده و از حضرت خضر (ع) به عنوان دلیل راه، هدایتگر، راهنما و رهبر گمگشتگان یاد کرده و به عمر طولانی و جاودانگی ایشان نیز اشاره ای کرده است. کاربرد هنرمندانه و آگاهانه داستان خضر (ع)، آب حیات و ... مانند دیگر مضامین و تلمیحات اسلامی و قرآنی، سبب حسن تاثیر و گیرایی کلام نشاط اصفهانی در دیوان اشعارش شده و در ماندگاری و شهرت شعری وی نقش بسزایی داشته است.

شعر فارسی، نشاط اصفهانی، داستان خضر، آب حیات