حامد مهرگانیان - کارشناس ارشد مهندسی عمران گرایش مدیریت ساخت، دانشگاه غیرانتفاعی روزبهان ساری
سیاوش سلامت پور - دکتری عمران و استادیار گروه فنی و مهندسی عمران موسسه آموزش عالی روزبهان ساری

در اکثر پروژه ها با روش های مختلف اجرایی، امکان بروز ادعا از سوی عوامل مختلف وجود دارد، از طرفی بهره برداری سریع تر از پروژه ها، موجب نیاز به استفاده از روش طرح و ساخت شده است؛ اما اجرای پروژه ها به این روش در ایران، در مقایسه با دیگر روش های موجود، نو ظهور بوده و ارکان پروژه ها نیز آشنایی کمی با آن دارند؛ به همین دلیل بروز اختلاف به خصوص در پروژه های زیرزمینی که ماهیت پیچیده ای دارند، امری اجتناب ناپذیر است ، مدیریت ادعا از جمله مهمترین مباحث و چالش های پروژه ها در دنیاست که بسیاری از ذینفعان پروژه ها، آن را از مخرب ترین اتفاقات در صنعت ساخت می دانند. افزایش ادعاها در صنعت ساخت با حصول اهداف اصلی سه گانه مدیریت پروژه (زمان، هزینه و کیفیت) رابطه معکوس دارد به طوری که افزایش ادعاها، سبب افزایش زمان و هزینه ها و کاهش کیفیت پروژه ها می گردد، به منظور شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیرگذار مدیریت ادعا در پروژه ساخت تونل ، ضمن مطالعه مستندات و پژوهش های صورت گرفته و همچنین از طریق مصاحبه با کارشناسان و متخصصان این حوزه، ۶ معیار اصلی و ۲۰ معیارفرعی به عنوان موثرترین مسائل مرتبط با مدیریت ادعا در پروژه ساخت تونل مشخص گردید ، نتایج نشان داد که در بررسی معیارهای اصلی، معیار" دعاوی در سازمان پیمانکار" با وزن ۰.۳۰۷ از بیشترین اهمیت برخوردار بوده و معیارهای " دعاوی در سازمان مشاور"، " دعاوی در سازمان کارفرما"، " دعاوی ناشی از تاثیر ذینعان "، " عدم تامین به موقع منابع مورد نیاز" و " دعاوی ناشی از قوانین و مقررات " بترتیب با اوزان ۰.۲۳۳، ۰.۱۹۳، ۰.۱۲۰، ۰.۰۹۰ و ۰.۰۵۷ در رتبه های دوم تا ششم قرار دارند و در رابطه با اوزان نهایی و رتبه بندی معیارهای فرعی بر اساس هدف کلی تحقیق که شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیرگذار در مدیریت ادعا در پروژه ساخت تونل مشخص گردید که معیارهای فرعی " کمبود منابع مالی و تجهیزات مورد نیاز پروژه"، " عدم وجود توان فنی و اجرایی به منظور کنترل پروژه " و " عملکرد نامناسب سازمان مدیریت مبنی بر کاهش سطح بودجه ی" به ترتیب با اوزان ۰.۱۶۵۸، ۰.۱۴۴۵ و ۰.۱۱۰۶ در رتبه های اول تا سوم قرار دارند.

چالش های پروژه ، مدیریت ادعا ، ساخت تونل، مدیریت ادعا