غلامرضا امیری - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه شهید بهشتی

در تاریخ اجتماعی ایران در دهه پنجاه علی شریعتی یکی از افراد تاثیرگذار که فضای فکری این دهه را به خود اختصاص داد . شریعتیبا نوشتن متون متعدد و سخنرانی هایی که در حسینیه ارشاد داشت سعی در این داشت که اسلام سنتی را به چالش بکشد . باجایگاهی که او در این دوره به دست آورد نسل روشنفکر و جوانان تحصیل کرده و حتی برخی طلاب را به دنبال خود کشاند . او باشعار بازگشت به اسلام اصیل یا علوی نظریه خود را مطرح کرد و سعی داشت با این راهکار تفسیری انقلابی از اسلام ارائه دهد .شریعتی با ستایش کردن سید جمال الدین اسد آبادی می خواهد به نوعی راهکار او را هم ادامه دهد البته با شعار بازگشت به خویشتنکه اساس اندیشه شریعتی از این شعار شکل می گیرد او شاید سید جمال را ستایش و برخی از اندیشه های او را ادامه دهد ولی خودرا کاملا در این مبحث آزاد می بیند و هیچ گاه کورکورانه به دنبال ترویج یک اندیشه نیست و به نوعی باید گفت اسلام شریعتی کهشاید ادامه دهنده راه سید جمال الدین اسد آبادی باشد خیلی دقیق تر و جزئی نگر تر از سید جمال باشد شاید تفاوت اصلی این دودر این بود که هر دو به دنبال بیداری اسلام بودند اما نه با یک مسیر مشترک و شریعتی از روشنفکرانی که با پیروی از غرب ریشه وپیشینه خود را فراموش کرده اند انتقاد می کند و پیشنهاد بازگشت به خویشتن که یکی از گفتمان های اساسی وی است را می دهد .منظور وی از این گفتمان بازگشت به اسلام است البته نه اسلام ساخته و پرداخته فقها و سازمان روحانیت که سنتی است بلکهاسلامی که ساخته روشنفکران می باشد و ایدئولوژیک است؛ فقط در این نوع تعریف از اسلام است که مفاهیم چون تقیه و انتظار معناو مفهوم خاصی پیدا می کند . شریعتی اسلام را یک ایدئولوژی جامع انقلابی می داند و روشنفکر را به این سلاح یعنی ایدئولوژیاسلامی مسلح می کند تا عناصر قوی مبارزه با ظلم و استعمار را از ایدئولوژی خود بگیرد، سلاحی که شاید سید جمال در خارج ازمرز های ایران به دنبال آن بود اما دکتر شریعتی این سلاح را همین جا در فکر مردم می دید.

اسلام ، انقلاب ، ایدئولوژی ، تشیع ، شریعتی ، روشنفکری