تاثیر فعالیتهای صنعتی موجود در منطقه ۲۱ تهران بر آلودگی هوا و غلظت فلزات سنگین در خاک منطقه و نقش آموزش در پیشگیری از آن

هدف این پژوهش بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین کادمیم، کرم و سرب در خاک غرب تهران با استفاده از معیارهای شاخص های آلودگی، غنی سازی و زمین انباشت و فاکتور آلودگی می باشد. به منظور ارزیابی میزان غلظت عناصر سنگین در منطقه مورد بررسی، نمونه برداری در هر سه ناحیه از منطقه ۲۱ شهرداری تهران صورت گرفته و از هر ناحیه ۱۰ نمونه با سه تکرار و در مجموع ۹۰ نمونه تهیه شد. برداشت این ۳۰ نمونه در جهت های مختلف و با توجه به شرایط اقلیمی (بادهای محلی) و پستی و بلندی منطقه مورد مطالعه صورت گرفت. نمونه برداری از عمق ۲۰-۰ سانتیمتری و با سه تکرار انجام شد. نمونه های خاک هوا خشک شده و پس از گذراندن از الک ۲ میلیمتری، غلظت عناصر کادمیم، سرب و کروم در عصاره تیزاب سلطانی و با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. برای ارزیابی آلودگی از شاخص های غنی سازی، زمین انباشت و فاکتور آلودگی استفاده شد. مقایسه غلظت عناصر سنگین و روند تغییرات آنها نشان داد که تجمعی از این عناصر در خاک سطحی ایجاد شده است. میانگین غلظت عناصر مورد بررسی در ناحیه دو و سه بیشتر از ناحیه یک بود. خاک سطحی ناحیه سه مقادیر بیشتری سرب، کادمیم و کروم نسبت به دو ناحیه دیگر داشت اما این مقادیر اختلاف معنی داری با ناحیه دو نداشت. میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، کروم و کادمیم در خاک سطحی منطقه مورد بررسی به ترتیب برابر با ۱/۴۲، ۳/۹ و ۶۵/۱ میلی گرم در کیلوگرم خاک بود. شاخص غنی سازی در دو ناحیه دو و سه بیشتر از یک بود اما مقدار عددی این شاخص در ناحیه یک کمتر از یک بود. مقادیر شاخص زمین انباشتگی برای عنصر سرب در هر سه ناحیه کلاس غیر آلوده تا کمی آلوده و برای کادمیم و کروم کلاس غیر آلوده را نشان داد. مقدار عددی فاکتور آلودگی بجز در مورد کادمیم و در ناحیه یک، در سایر موارد یک و بیشتر از یک بوده که نشانگر غلظت بالای این عناصر نسبت به غلظت زمینه در منطقه مورد بررسی است. به جز در مورد کروم، غلظت بقیه فلزات اندازه گیری شده در هوای منطقه، در محدوده مجاز غلظت های اعلام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی قرار داشت. میانگین غلظت این عنصر ۶۶/۵ بوده که بسیار بیشتر از غلظت مجاز ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی بود (۲۵/۰).

کلیدواژه ها:

خاک ، شاخص های آلودگی ، عناصر سنگین ، منطقه ۲۱ شهرداری تهران ، هوا