تجزیه ژنتیکی برخی ویژگی‎های زراعی گلرنگ با استفاده از تجزیه میانگین نسل‎ها تحت تنش خشکی

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: دوفصلنامه تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک، دوره: 6، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_CSR-6-1_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 170
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سیده عصمت هاشمی فدکی

دانشجوی دکتری ژنتیک و به نژادی گیاهی، گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

نفیسه مهدیه نژاد

گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

قاسم محمدی نژاد

پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

فاطمه ابراهیمی

پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

براتعلی فاخری

گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

به‎منظور بررسی نحوه عمل ژن برای برخی صفات کمی مهم در گلرنگ، تلاقی بین دو رقم گلدشت × آمریکایی صورت گرفت. والدین همراه با نسل‎های F۱ ، F۲، BC۱.۱ و BC۱.۲ حاصل از تلاقی در شرایط تنش رطوبتی و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار ارزیابی شدند. صفات ارتفاع، تعداد شاخه فرعی، قطر اصلی، تعداد غوزه، عملکرد تک بوته، فتوسنتز، روز تا ۵۰ درصد گل‎دهی و SPAD یادداشت‎برداری گردیدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد میانگین مربعات نسل‎ها برای تمامی صفات در این تلاقی معنی‎دار است لذا تجزیه میانگین نسل‎ها برای تک تک صفات صورت گرفت و مشخص شد در کنترل توارث اکثر صفات، علاوه بر اثرات افزایشی و غالبیت، اثرات اپیستازی نیز نقش داشتند. در شرایط آبیاری معمول بیشتر صفات بجز SPAD، تعداد غوزه و قطر اصلی تحت تاثیر مدل سه پارامتری قرار گرفتند. در شرایط تنش رطوبتی نیز در کنترل توارث اکثر صفات بجز قطر اصلی اثرات افزایشی، غالبیت و اپیستازی نقش داشتند. وجود اثرات غالبیت × غالبیت در مقایسه با پارامتر اثرات افزایشی در صفت تعداد غوزه بیانگر اهمیت بالای اثرات ژنتیکی غیر افزایشی و وراثت پیچیده این صفت می‎باشد. هم‎چنین انتخاب در نسل‎های اولیه برای صفت فوق موفقیت‎آمیز نخواهد بود. علامت مخالف اثرات غالبیت [h] و اپیستازی غالبیت × غالبیت [l] در شرایط نرمال صفت SPAD و در شرایط تنش صفات تعداد شاخه فرعی و تعداد غوزه، دلیلی بر وجود اپیستازی دو گانه می‎باشد و واریانس این صفات برای نسل‎ها و جمعیت‎های در حال تفرق کاهش می‎یابد.

کلیدواژه ها

اپیستازی, آزمون مقیاس مشترک, عمل ژن, مدل ژنتیکی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.