فرزانه بهادری - استادیار بخش تحقیقات اداره منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سمنان،، سمنان، ایران
فاطمه ربیع زاده - استادیار پردیس فرزانگان، دانشگاه سمنان، ایران.

گونه نپتا گچی (Nepeta eremokosmos Rech. F.) در فهرست گونه های در معرض خطر قرار گرفته است. درحالی که این گونه با زیستگاه های گچ سازگار است. برای درک بهتر نحوه سازش این گونه به خاکهای گچی مطالعات ریخت شناسی و ریز ریخت شناسی انجام گردید. آنالیز های همبستگی (RDA)، ضرایب همبستگی پیرسون بین متغیرها برای ارزیابی اثر عوامل محیطی بر فراوانی گونه N. eremokosmos استفاده شد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک از نظر فاکتورهایی شامل CaCO۳، pH، EC، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، فسفر و نیتروژن مورد بررسی قرار گرفت. ایدیوبلاست ها به وضوح در پارانشیم برگ این گونه مشاهده شدند. همچنین کریستال های معدنی مانند اگزالات کلسیم در پارانشیم برگ وجود دارد که گیاه را قادر می سازد به خوبی با خاک های گچی سازگار شود. محتوای کلسیم در زیستگاه های N. eremokosmos به طور معنی داری بیشتر از سایت های شاهد بود. عوامل EC،pH و نیتروژن تاثیر منفی بر فراوانی و توزیع این گونه دارند. یافته های ما نشان داد که پتاسیم، گچ، CaCO۳ و درصد ماسه از بافت خاک نقش اساسی در فراوانی N. eremokosmos دارند. شناخت روابط بین متغیرهای محیطی و توزیع گونه N. eremokosmos به ما کمک می کند تا این یافته ها را برای ایجاد برنامه های حفظ و کشت این گونه در آینده به کار ببریم.

واژگان کلیدی:پونه سای گچی, ایدوبلاست, خاک, سمنان, میکروسکوپ الکترونی روبشی