چه کسانی به عنوان نویسنده مقاله شناخته می شوند؟

در وبگاه های مرتبط با وزارت علوم و تحقیقات، اصول اخلاق انتشار مقاله دیده می شود اما به حفظ سیاست های نویسندگی اشاره ای نشده است یا حداقل من پیدا نکردم. با مطالعه سیاست های کلی نویسندگی در دانشگاه های مختلف آمریکا، کانادا و استرالیا که فایل های آنها به صورت برخط در دسترس است و نیز دانش خود، به این موضوع می پردازم. هدف این مقاله کمک به محققین و موسسات در توسعه و حفظ سیاست های نویسندگی است که شناسایی مشارکت های مهم فکری یا علمی در یک خروجی پژوهشی را تسهیل کرده و منعکس کننده موارد زیر باشد: ۱- باید بازتاب علمی و اخلاق حرفه ای از مشارکت در پژوهش باشد ۲- باید به طور حرفه ای و مطابق با رویه های معمول رشته تحقیقاتی انجام شود ۳- نویسندگان باید به طور شفاف با یکدیگر در ارتباط باشند و هرگونه تغییر در نویسندگی را در زمان تحقیق به یکدیگر اطلاع دهند. هدف ما در اینجا کمک به افرادی است که در پژوهش مشارکت دارند تا بهترین روش ها را در تعیین و توافق بر نویسندگی درک کرده و به کار بگیرند. رویه ها و فرهنگ در رشته های تحقیقاتی کشورها و حتی موسسات تحقیقاتی متفاوت است و پژوهشگران جوان باید اطمینان حاصل کنند که با حقوق و مسئولیت هایی که با نویسندگی در حوزه خود همراه است آشنا هستند. اعتماد عمومی به تحقیقات علمی و پژوهش های دانشگاهی و بهره مندی از آنها، به این بستگی دارد که تمامی افرادی که در این فعالیت های علمی مشارکت دارند، به بالاترین استانداردهای اخلاقی و علمی، از جمله استانداردهای مربوط به انتشار و ارائه یافته ها و نتایج پایبند باشند.از طرفی نشریات علمی یا پژوهشی که مقالات علمی را دریافت می کنند، یا زمانی که مقالات برای ارائه ها در جلسات حرفه ای و درخواست های بودجه ارسال می شود، نشریه یا سازمان مربوطه باید از صحت مشارکت نویسندگان در طراحی، انجام یا انتشار کار اطمینان خاطر داشته باشد، البته بدون این که به بیش از حد به مشارکت نویسندگان پرداخته شود. ارتباطات مالی و سایر پشتیبانی های مربوط به افرادی که در کار علمی مشارکت دارند، باید شفاف باشد و در نشریات اعلام شود. نویسندگی در مقالات علمی یک موضوع حساس و مهم است که باید با دقت و با توجه به اصول اخلاقی و علمی رعایت شود. به طور کلی، نویسنده همکار شدن در یک مقاله علمی به معنای این است که فرد مورد نظر سهم قابل توجهی در پژوهش داشته باشد. در ادامه به تفصیل درباره معیارها و شرایطی که باید در نظر گرفته شوند، بحث می کنیم. یک نویسنده فردی است که مشارکت فکری یا علمی قابل توجهی در پژوهش و خروجی آن داشته باشد، و همچنین موافقت کند که به عنوان نویسنده معرفی شود. یک کار تحقیقی شامل چندین جنبه مختلف از مراحل پژوهش می شود که عبارتند از: مشارکت در توسعه ایده های پژوهشی و طراحی روش های مطالعه، فعالیت های مرتبط با جمع اوری داده هایی که نیاز به قضاوت فکری، برنامه ریزی و طراحی دارند، به اشتراک گذاری دانش تخصصی، از جمله دانش بومی که به پیشبرد پژوهش کمک کرده باشد، شرکت در فرایند تحلیل داده های جمع اوری شده و تفسیر نتایج به دست آمده، مشارکت در نگارش بخش های اصلی مقاله و یا انجام بازنگری های انتقادی که به بهبود محتوا و تفسیر نتایج کمک کند. خروجی پژوهش یافته های پژوهش را منتشر یا در دسترس قرار می دهد که می تواند به صورت چاپی، الکترونیکی یا سایر اشکال باشد. مثال هایی از خروجی های پژوهشی شامل مقالات در مجلات، فصل های کتاب، کتاب ها، مقالات کنفرانس، گزارش ها، مجموعه داده ها، ثبت اختراع [۱]ها و درخواست های ثبت احتراع، اجراها، ویدئوها و نمایشگاه ها هستند. نویسندگی نباید به فردی اختصاص یابد که مشارکت علمی یا فکری قابل توجهی در نتایج تحقیق نداشته باشد و اگر شخصی مشارکت فکری یا علمی قابل توجهی داشته باید به عنوان نویسنده شناخته شود. اگر فردی مایل نباشد که مسئولیت مشارکت خود را با نام نویسندگی بپذیرد، مشارکت او نباید در نتایج تحقیق گنجانده شود. سیاست های گروه تحقیقی باید شرایطی که در مشارکت ها و نحوه مدیریت این مشارکت ها دخیل هستند را مشخص کنند و نیازمند این باشند که همه نویسندگان از صحت و دقت این مشارکت ها اطمینان حاصل کنند. لازم است دقت شود که نویسندگی نباید تنها بر اساس مواردی مانند تامین منابع مالی، اشتراک گذاری داده هایی به چاپ رسیده، تامین مواد آزمایشگاهی، زیرساخت یا دسترسی به تجهیزات، ارائه پشتیبانی فنی معمول، مشاوره فنی یا کمک فنی، و موقعیت یا حرفه فرد، مانند نقش او به عنوان سرپرست یا رئیس دانشکده یا بخش (نویسندگی افتخاری) باشد. وضعیت فردی که مشارکت علمی یا فکری قابل توجهی نداشته اما موقعیت او می تواند به اعتبار تحقیق مقاله علمی بیفزاید (نویسندگی میهمان) و همچنین درخواست یا پذیرش نویسندگی بدون داشتن مشارکت علمی یا فکری قابل توجه، نقض اخلاق علمی است. دانشجویان و پژوهشگران جوانی که مشارکت علمی یا فکری قابل توجهی داشته اند، حق دارند به عنوان نویسنده شناخته شوند، حتی اگر تحت نظارت فرد یا افرادی کار پژوهشی انجام داده اند. گاهی ویراستار یک اثر جمعی مهم با گرداوری مقالات پژوهشی، مشارکت هایی مشابه نویسندگان دارد و در این موارد، معیارهای مشابهی ممکن است برای «ویراستار» همانند «نویسنده» اعمال شود. با این حال، اصطلاح «ویراستار» باید فقط به فردی که نقش قابل توجهی در شکل گیری فکری اثر جمعی داشته باشد، اعمال شود. هر نویسنده باید به اندازه کافی در کار علمی شرکت کرده باشد تا مسئولیت عمومی محتوا را بر عهده گیرد. تمام نویسندگان فهرست شده به صورت جمعی مسئولیت کل نتایج تحقیق را بر عهده دارند. هر نویسنده به طور مستقیم مسئول دقت و صحت مشارکت خود در نتایج تحقیق است. نویسندگان باید به دقت و صحت مشارکت های نویسندگان همکار خود اطمینان داشته باشند. موسسات باید سیاست هایی داشته باشند که به منصفانه و صادقانه نسبت دادن نویسندگی اطمینان دهند و حداقل اختلافات در نویسندگی را کاهش داده و حل کنند. سیاست های نهادهای علمی باید تعهد پژوهشگران را به افزایش شفافیت در تخصیص نویسندگی ترغیب کنند. تمامی پژوهشگران باید نویسندگی را در مراحل ابتدایی تحقیق و همچنین در طول پروژه تحقیقاتی مورد بحث قرار دهند. در صورتی که بیش از یک نویسنده وجود داشته باشد، بهتر است قبل از شروع نوشتن پروژه تحقیقاتی، یک توافق نامه نویسندگی وجود داشته باشد. توافق نامه نویسندگی نیازی به یک سند قانونی رسمی ندارد. این توافق نامه می تواند به شکل ایمیل ، یک متن از یک بحث آنلاین و یا سایر شواهد مشابه توافق باشد. نویسنده اول معمولا فردی است که آزمایش ها و یا محاسبات اصلی پروژه را انجام داده است. در بیشتر موارد، این فرد همچنین کسی است که پیش نویس اولیه مقاله را تهیه کرده است. البته ترتیب توافق شده نویسندگان معمولا مطابق رویه های معمول رشته ای و الزامات انتشار مجله مرتبط است. مثلا ترتیب نویسندگان بر حسب حروف الفبای اسامی افراد، یا برحسب دانشجو و پسادکتری بودن افراد، یا بر حسب میزان مسولیت افراد در کار پژوهشی ممکن است متفاوت باشد و به فرهنگ آن رشته تخصصی وابسته است. اما در مورد سخنرانی ها و پوسترهای کنفرانس، ترتیب نویسندگی چگونه است؟ آیا ارائه مبتنی بر تحقیقاتی است که قبلا منتشر شده اند یا قرار است در آینده نزدیک منتشر شوند؟ ویا ارائه کلی است و جمع بندی از نتایج تحقیقات چندین ساله گروه تحقیقاتی است؟ آیا ترتیب نویسندگان باید مشابه مقالات باشد؟ مطمئن نیستم که لزوما باید شبیه مقاله با آن بر خورد کرد، اما روال معمول این است که کسی که چکیده را می نویسد و قصد ارائه سخنرانی و یا قصد ارائه پوستردارد نویسنده اول است. البته در ارائه می بایست به نقش خود و میزان مشارکت خود نیز اشاره و تاکید کند. در مورد مقالات حاصل از یک پروژه بزرگ که می تواند چند ده یا چند صد نویسنده داشته باشد، بعید است که نویسندگان تمام مقاله را با دقت خوانده باشند و از صحت اندازه گیری و محاسبات آن آگاه باشند. در این موارد گروه های داخلی با تعداد محدودی نویسنده شکل می گیرد که هر گروه داخلی مسولیت بخش کوچکی از مقاله را به عهده دارد و در نتیجه شرایط نویسندگی در آن بخش رعایت می شود. البته به نظر می رسد که معیارهای نویسندگی در کل مقاله و یا ارجاع فردی به خوبی با همکاری های بزرگ مقیاس سازگار نیست. شناسایی حداقل یک نویسنده مسئول، نویسنده ای که با توافق همه نویسندگان همکار، مسئول ارتباطات بین ناشران، مدیریت ارتباطات بین نویسندگان همکار و حفظ سوابق توافق نویسندگی است، نیاز است. در صورتی که نویسنده مسئول از همان موسسه ای نباشد که دیگر نویسندگان فهرست شده اند، لازم است نویسندگان سوابق همکاری علمی خود را در آن پژوهش نگهداری کنند. با پیشرفت پروژه، ادامه بحث در مورد نویسندگی بسیار مهم است، به خصوص اگر افراد جدیدی در تحقیق دخیل شوند و مشارکت علمی یا فکری قابل توجهی داشته باشند. نویسنده مسئول باید سوابق هرگونه تغییرات توافق شده در نویسندگی یک نتیجه تحقیق را حفظ کند و به اطلاع کلیه نویسندگان برساند. نویسنده مسئول، مسئولیت دارد اطمینان حاصل کند که تمام مشارکت کنندگان صرف نظر از موقعیت یا هر تغییر در موقعیت یا نقش آنها، در خروجی پژوهش به درستی نقش داشته اند. تمام نویسندگان باید نویسنده مسئول را از هر نویسنده یا مشارکت کننده ای که ممکن است به طور ناخواسته حذف شده باشد، آگاه کنند. تغییرات در نویسندگی پس از ارسال کار پژوهشی، باید تنها در شرایط خاص صورت گیرد و هر درخواست برای حذف یا اضافه کردن نویسنده باید با معیارهای نویسندگی آن مجله همخوانی داشته باشد. به عنوان مثال، برای تغییرات در نویسندگی مجله پژوهش فیزیک ایران، نویسنده مسئول باید درخواست خود را، با ذکر توضیح دلایل، نوع و میزان همکاری افراد جدید و در صورت اضافه شدن نویسندگان، در نامه رسمی و با سربرگ سازمانی نویسنده مسئول تهیه کند. این درخواست باید به تایید تمامی نویسندگان دیگر مقاله برسد و سپس نامه درخواستی به مجله ارسال شود. توجه داشته باشید که هر تغییر در نویسندگی در اختیار ویراستار و سردبیر مجله است و اگر ایشان معتقد باشند که درخواست با سیاست های نویسندگی همخوانی ندارد حق نپذیرفتن درخواست تغییر نویسندگان را برای خود محفوظ می دارند. نویسنده مسئول است که دقت و صحت مشارکت مستقیم خود در نتایج تحقیق را تضمین کند. برای دستیابی به این هدف، نویسندگان باید به اصول و مسئولیت های اخلاق علمی و مشارکت علمی عمل کنند. نویسندگان همچنین مسئول هستند که اقدامات معقولی برای تضمین دقت و صحت مشارکت های تمام نویسندگان همکار دیگر انجام دهند. این بدان معناست که نویسندگان باید، در صورت امکان، بتوانند شناسایی کنند که کدام یک از نویسندگان همکار مسئول بخش های خاصی از کار هستند و باید هرگونه نگرانی درباره دقت و صحت تحقیق را قبل از ارسال یا انتشار مطرح کنند. پس از انتشار، تمام نویسندگان باید اطمینان حاصل کنند که هرگونه نگرانی درباره دقت یا صحت هر بخشی از نتایج به درستی پاسخ داده شده است. این ممکن است به معنی ارائه تمام شواهد لازم برای نشان دادن دقت و صحت مشارکت خود یا درخواست چنین شواهدی از سایر نویسندگان همکار باشد. این امر ممکن است منجر به اصلاح سوابق عمومی از طریق درج تصحیح یا پس گیری بخش هایی از مقاله و یا کل آن شود. اگر یک نویسنده فوت کرده باشد (یا پس از تلاش های معقول برای برقراری تماس که مستند شده باشد، قابل تماس نباشد)، تمام نویسندگان همکار همچنان باید به دقت و صحت مشارکت آن نویسنده اطمینان داشته باشند. این ممکن است نیاز به بررسی داده ها و روش شناسی های اساسی داشته باشد. انتشار می تواند ادامه یابد، مشروط بر این که هیچ دلیلی وجود نداشته باشد که این شخص با گنجاندن نام خود به عنوان نویسنده مخالفت کرده باشد. نویسندگان باید نتایج تحقیق را قبل از ارسال برای انتشار تایید کنند و با انجام این کار، موافقت خود را با مسئولیت پذیری آن اعلام کنند. نویسندگان همچنین باید نسخه نهایی را قبل از انتشار تایید کنند. فرایند تایید نهایی ممکن است توسط ناشر و اغلب از طریق نویسنده مسئول هماهنگ شود. نویسنده مسئول باید سوابق کتبی را نگهداری کند که تاییدیه های دریافت شده از تمام نویسندگان را تایید کند. افرادی که معیارهای انتساب نویسندگان را براورده می کنند، باید به عنوان نویسندگان مقاله گنجانده شوند. به طور کلی، استفاده از «نویسندگان سایه» ممنوع است، یعنی افرادی که بخش های قابل توجهی از متن را تهیه کرده اند باید به عنوان نویسنده ذکر شوند تا در نشریه نهایی شناخته شوند. نمایندگان صنعت یا دیگرانی که توسط صنعت استخدام شده اند و در یک مقاله مشارکت می کنند و معیارهای انتساب نویسندگی را براورده می کنند، باید به طور مناسب به عنوان نویسندگان یا مشارکت کنندگان در مقاله ذکر شوند و وابستگی آنها به صنعت باید در مقاله منتشر شده اعلام شود. از افرادی که معیارهای انتساب نویسندگان را براورده نمی کنند، اما سهم ارزشمندی در کار داشته اند، باید به عنوان نقشی که در مقاله داشته اند، تشکر و قدردانی شوند. در تمامی نشریات علمی و پژوهشی و تمامی مقالات ارسال شده برای انتشار، نویسندگان باید منابع حمایت برای تمامی فعالیت هایی که منجر به آماده سازی یا تهیه مقاله می شود مانند  پژوهانه، قرارداد، هدایا و حقوق اعضای علمی، اگر غیر از بودجه موسسه ای باشد، را اعلام کنند.  توجه داشته باشید که حمایت از حقوق اعضای علمی که توسط یک نهاد خارجی به دانشگاه ارائه می شود، به خاطر توزیع توسط دانشگاه، بودجه موسسه ای محسوب نمی شود و حمایت فنی یا دیگر حمایت ها  اگر اساسی و معنی دار برای تکمیل پروژه باشد باید اعلام شود. نویسندگان باید منافع مالی مرتبط و فعالیت های خارج از کشور را به طور کامل در نشریات (شامل مقالات، چکیده ها، دست نوشته های ارسال شده برای انتشار)، ارائه ها در جلسات حرفه ای و درخواست های بودجه اعلام کنند. بنابراین بسیار مهم است که افرادی که در کار تحقیقی و تکمیل مقاله نقش داشته اند به عنوان نویسنده مقاله شناخته شوند و همچنین هر نویسنده مسولیت خود، نقش همکار نویسنده، نوع و میزان همکاری دیگر نویسندگان و صحت نتایج مندرج در مقاله و این که چه چیزی به چاپ رسیده است را بشناسد. قبل از ارسال مقاله، وی باید از لیست نویسندگان، ترتیب قرار گرفتن افراد، مشخص شدن نویسنده مسئول، وابستگی سازمانی افراد و آدرس دهی به آنها، و همچنین جزئیات ارتباط با نویسندگان  مطمئن شود و اطلاعات کامل و صحیح در مقاله اعلام شود.