جایگاه سادات حسینی اعرجی بلخی در عهد حاکمیت ترکان (۶۱۸-۳۸۹ق)

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: پژوهشنامه خراسان بزرگ، دوره: 9، شماره: 32
  • کد COI اختصاصی: JR_JPRESS-9-32_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 160
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سیدحسن حسینی

دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه فردوسی مشهد

هادی وکیلی

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

علی ناظمیان فرد

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

طی قرون چهارم تا ششم هجری خاندان­های سادات در خراسان و سایر نقاط ایران شکل گرفتند. خاندان سادات حسینی اعرجی بلخی یکی از این خاندان­ها است که در منطقه بلخ استقرار و تداوم یافت. هدف این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، پاسخ به این پرسش است که این خاندان چه جایگاه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در عصر حاکمیت ترکان (۶۱۸-۳۸۹ق) در خراسان داشت؟ یافته­های پژوهش با استفاده از منابع انساب و تاریخ، بیانگر آن است که افراد خاندان حسینی اعرجی بلخی، به سبب جایگاه اجتماعی ممتازی که در بین جامعه و حاکمان ترک­تبار برخوردار بودند، به مقام نقابت سادات در بلخ و برخی شهرهای دیگر خراسان چون غزنه و مرو منصوب و در مشاغل مهم سیاسی چون ریاست شهر، ندیمی سلطان و سفارت به­کار گرفته شدند. تداوم جایگاه اجتماعی ممتاز و محبوبیت آن ها نزد خوارزمشاهیان، سبب شد سلطان محمد خوارزمشاه در مخالفت با خلیفه عباسی، علاءالملک ترمذی؛ یکی از علمای برجسته این خاندان را به­عنوان خلیفه مسلمین انتخاب نماید. در میان سادات حسینی اعرجی بلخی شعرا، محدثین، فقها و هنرمندان برجسته­ای ظهور و آثاری نیز از خود برجای نهادند. آن ها در برگزاری مجالس علمی، حمایت از علما و تربیت شاگرد نیز کوشا بودند. ایشان باوجود پیروی از مذهب تشیع، با تاکید بر مشترکات بین مذاهب اسلامی، الگوی وحدت در جامعه اسلامی خراسان را دنبال نمودند.

کلیدواژه ها

سادات حسینی, بلخ, خراسان بزرگ, غزنویان, سلجوقیان, خوارزمشاهیان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.