بررسی محتوایی کتیبه های مساجد خراسان در عهد تیموری
- سال انتشار: 1393
- محل انتشار: پژوهشنامه خراسان بزرگ، دوره: 5، شماره: 17
- کد COI اختصاصی: JR_JPRESS-5-17_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 174
نویسندگان
دانشگاه بیرجند
دانشگاه بیرجند
چکیده
دوره تیموری از لحاظ معماری و هنر سرآمد دورههای اسلامی بشمار میرود. در این دوره از انواع هنرها بویژه خوشنویسی در نگارش کتیبههای تزئینی اماکن و بناها استفاده شد. مساجد از مهمترین اماکن فرهنگی، اجتماعی و مذهبی جامعه عصر تیموری است که در ساخت و تزیین آنها از ذوق و هنر خطاطان استفاده شد و خطاطان با کتیبهنگاریهای متعدد و متنوع و با استفاده از مصالح مختلف و خطوط گوناگون مساجد را از تواناییهای ذوقی و هنری خود آکنده کردند. از اینرو شاهد تجلی هنر خوشنویسی اسلامی در قالب کتیبههای متنوع بر دیوارها، محرابها، گنبدها و منارههای مساجد به جامانده از عهد تیموری هستیم. از آنجا که تاکنون پژوهشی با محور محتوا و مضامین این کتیبهها صورت نگرفته، تلاش شده است با بهرهگیری از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و به صورت کتابخانهای و میدانی کتیبههای مساجد خراسان را از لحاظ نوع خط و محتوا بررسی کرده و ارتباط میان نوع خط، مضمون و موقعیت مکانی کتیبهها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. نتایج حاصل نشان میدهد غالب کتیبهها با دو نوع خط کوفی مورق و ثلث نوشته شده و بین کتیبهها از نظر محتوا و کاربری بنا ارتباط و هماهنگی زیادی وجود دارد. این کتیبهها در بردارنده محتواها و مضامینی هستند که بر اساس نیاز و ضرورت جامعه در جایگاههای مختلف مساجد نگارش و نصب شدهاند. در پس حرکات افقی و عمودی خطوط کتیبهها نیز مفاهیم زیباشناسی مبتنی بر مبانی اعتقادی و دینی نهفته است. علاوه بر این، کتیبهها برای مراجعه کنندگان همچون رسانههای تبلیغاتی عمل میکردند و ابزاری مناسب برای تبلیغ سیاسی و مشروعیت بخشی حکومت بودند.کلیدواژه ها
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.