بررسی نقوش پارچه های سامانی

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: پژوهشنامه خراسان بزرگ، دوره: 6، شماره: 20
  • کد COI اختصاصی: JR_JPRESS-6-20_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 124
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عارفه سادات حکم آبادی

دانشگاه تربیت مدرس

محمد خزایی

دانشگاه تربیت مدرس

سید ابوتراب احمدپناه

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

از قرن سوم تا پنجم هجری ایرانیان خالق آثار غنی و گران­بهایی بودند؛ دورانی که آن را رنسانس ایرانی نامیده­اند. بازه­ی زمانی مورد مطالعه در این پژوهش، دوران سامانی می­باشد. خراسان بزرگ در دوره­ی سامانی مرکز فرهنگ ایران به شمار می­آمد و سامانیانی که خود کانون عمده­ی نوزایی ایران بودند، به همراهی یکدیگر  تمدنی را رقم زدند که سیمای فرهنگ ایرانیان ماندگار شد. در این دوران هنر پیشرفت چشمگیری داشت و شکوفایی پارچه­بافی را در خراسان و به­ویژه در نیشابور به همراه داشت.هدف از انجام این تحقیق بررسی نقوش پارچه در این دوره­ی تاریخی و شناساندن قسمت کوچکی از فرهنگ غنی ایرانیان می­باشد.سوالات این پژوهش شامل:۱)ویژگی­های نقوش پارچه­های مورد استفاده در دوره­ی سامانی چگونه بوده­اند؟ ۲) تلفیق دو فرهنگ اسلامی و ایرانی چه تاثیری در نقوش پارچه­های این دوره داشته است؟ ۳) کاربرد پارچه­های منقوش مصرفی این دوره چه مواردی بوده است؟روش تحقیق به صورت تاریخی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه­ای صورت گرفته است. تعداد ۲نمونه از پارچه­های سامانی،۱۴نمونه از آثار سفالی برجای مانده از دوران سامانی، یک مورد پارچه و نیز ۶نمونه از دیوارنگاره­های دوران سغدی و یک نمونه پارچه، در جهت بررسی پارچه­های دوران سامانی مورد بررسی قرارگرفته و نقوش بر اساس نوع انسانی، حیوانی و گیاهی طبقه بندی شده­اند. نتایج حاکی از آن است که در دوره­ی سامانی عنصر قرینه در نقوش، حضور پررنگ­تر نقوش هندسی و گیاهی و سپس نقوش جانوری و انسانی، حضور نقش گیاهی اسلیمی، استفاده از عنصر درخت زندگی در ترکیب با نقوش حیوانی، تقابل نقوش حیوانی، ترسیم نقوش حیوانی و انسانی از روبه­رو، استفاده از خط کوفی، اهمیت به حاشیه­ی پارچه و هم­چنین تاثیر و تداوم پارچه­بافی دوران ساسانی را شاهد هستیم.

کلیدواژه ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.