«پژوهشی پیرامون جغرافیای تاریخی، فرهنگی ناحیه ی طوس در چهار قرن نخستین اسلامی» «با اتکاء به؛ داده های باستان شناختی و متون تاریخی»
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: پژوهشنامه خراسان بزرگ، دوره: 6، شماره: 21
- کد COI اختصاصی: JR_JPRESS-6-21_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 189
نویسندگان
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
چکیده
پهنه ی فرهنگی طوس، مطابق با حوضه ی آبریز کشف رود؛ ناحیه ای به وسعت حدودا هفده هزار کیلومتر مربع است که در میان دو رشته کوه هزارمسجد و بینالود استان خراسان رضوی قرار دارد. وضعیت طبیعی و موقعیت سوق الجیشی ویژه، این سرزمین حاصل خیز را از کهن ترین ایام به مکانی مهم و تاثیرگذار در معادلات تاریخی، فرهنگی و سیاسی خراسان بزرگ تبدیل کرده و از این رو، همواره مورد توجه اقوام مختلف، و همچنین مطمع نظر سپاهیان کشورگشا بوده و رویدادهای فراوانی را در طول تاریخ به خود دیده است. از جمله این رویدادها؛ فتح مصالحه آمیز طوس بدست سپاهیان اسلام است. در این جریان، ناحیه ی طوس در نقش دروازه ی ورود اسلام و عرب به شمال شرق ایران و مناطق مجاور آن ظاهر گردید. از این جهت، می توان آن را بعنوان بخشی مهم از جغرافیای فرهنگی_تاریخی؛ و جزء جدایی ناپذیر و منطقه ای شاخص در فرایند فتح خراسان بزرگ قلمداد نمود. با این فرضیه که «شهر سناباد» در آغاز اسلام، مرکز سیاسی و حاکم نشین ناحیه ی طوس بود، و شهرهای «نوقان»و «طابران»، بعد از ورود سپاهیان اسلام ایجاد گردیدند و جایگزین شهرها و اماکن دوران قبل شدند. حیات مدنی و اجتماعی روستاها و شهرهای دیگر طوس ، نظیر شهر «رادکان» و روستای «پاژ»، از دوره ی ساسانی تا سده های میانی اسلامی تداوم داشته است، و ادامه ی حیات در اماکن و تاسیسات تدافعی؛ مانند «قلعه شهرخراب»و «قلعه قهقهه»، اندک زمانی پس از احداث توسط لشکریان اسلام، متوقف و متروک گردیده است. باعنایت به وجود ابهامات در نوشته های تاریخی، در مقاله ی حاضر تلاش شده بطور فشرده و با بهره گیری از داده های حاصل از مطالعات میدانی باستان شناسی، به پرسش های عمده ی تحقیق از جمله؛ جایگاه طوس در زمان فتح خراسان، موقعیت اماکن زیستی، وضعیت الگوهای استقراری، شکل ها و عملکرد شهرها و روستاهای ناحیه ی طوس از آغاز اسلام تا دوره سلجوقی، و در نهایت، نقش و سهم آن در تحولات تاریخی_ فرهنگی دوران یاد شده و بخصوص جایگاه آن در فرایند انتقال فرهنگ و تمدن عصر ساسانی به عصر اسلامی، درحد امکان پاسخ داده شود و از دیدگاه باستان شناختی، بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد.کلیدواژه ها
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.