عوامل موثر بر مناسبات سیاسی سلجوقیان کرمان و حکومت مرکزی (۴۳۳ – ۵۸۲ ق)

ترکمانان سلجوقی پس از شکست غزنویان در آوردگاه دندانقان (۴۳۱ ق) با پیروی از سنت پادشاهی ایرانی – اسلامی بنیاد حکومتی را گذاشتند که به سلجوقیان بزرگ نامبردار شد. با این حال آنان ناگزیر بودند که بر اساس سنت های سیاسی ترکان بخش هایی از این سرزمین را به سران ترکمان واگذار کنند. اتخاذ این راهبرد موجب شکل گیری دودمان هایی شد که در قیاس با قدرت فائقه حکومت مرکزی به دودمان های محلی سلجوقی نامبردار شدند. سلجوقیان کرمان زودپاترین این دودمان ها بود که در سال ۴۳۳ ق توسط عمادالدوله قاورد پایه گذاری شد. در دوره ۱۴۹ ساله همزمانی میان این خاندان با حکومت مرکزی سلجوقی، مناسباتی میان طرفین برقرار شد. نوشتار حاضر تلاش دارد ضمن مشخص نمودن عوامل موثر بر شکل گیری این مناسبات، نحوه تاثیرگذاری این عوامل بر روابط دو حکومت را به روش تاریخی بررسی نماید. یافته های پژوهش نشان می دهد هفت عامل موجب شکل گیری مناسبات میان دو حکومت شده است. چهار عامل، راهبرد های توسعه طلبانه سلجوقیان کرمان، کوشش سلاجقه کرمان برای دستیابی به مقام سلطان بزرگ سلجوقی، استقلال طلبی سلجوقیان کرمان و تلاش حکومت مرکزی برای براندازی سلاجقه کرمان موجب ایجاد تنش و واگرایی در مناسبات آن ها شده اند. منازعات جانشینی سلجوقیان کرمان، پیوندهای خونی و یورش غزان به کرمان نیز چهار عاملی بودند که در ایجاد همگرایی در مناسبات میان دو حکومت تاثیر داشته اند.

کلیدواژه ها:

سلجوقیان کرمان ، مناسبات سیاسی ، سلجوقیان بزرگ ، قاورد ، عوامل موثر