زهرا امیدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
مهدی صیدی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
میثم محمدی - استادیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

هندوانه یکی از محصولات پرطرفدار گرمسیری در ایران است که سرمای دیررس بهاره در مناطق معتدله و سردسیری باعث می شود همواره خطر سرمازدگی گیاهچه های آن را تهدید کند. گاما آمینو بوتیریک اسید (گابا) یک اسیدآمینه غیرپروتئینی است که با نقش سیگنالی خود می تواند باعث کاهش خسارت تنش در گیاهان مختلف شود. در پژوهش حاضر اثر محلول پاشی و پرایمینگ بذر با گابا ۵ و ۱۰ میلی مولار بر برخی شاخص های مورفوفیزیولوژیکی گیاهچه های هندوانه رقم "Orangeglo" تحت تنش سرما ۳ درجه سانتی گراد به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد کاربرد خارجی گابا بخوبی باعث کاهش علائم و شاخص سرمازدگی، میزان نشت یونی، محتوای مالون دی آلدهید و پرولین در گیاهچه های هندوانه شدند و محتوای آب نسبی برگ، وزن تر و خشک در شاخساره و ریشه، محتوای کلروفیل کل، کاروتنوئید و فعالیت آنزیم های آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز را در گیاهچه های هندوانه افزایش دادند. این در حالی بود که تیمارهای محلول پاشی اثرگذاری بیشتری نسبت به کاربرد پرایمینگ بذر داشتند. همچنین در هردو روش کاربرد اثر غلظت ۱۰ میلی مولار گابا در کاهش خسارت سرمازدگی و تغییرات بیوشیمیایی گیاهچه-های هندوانه بیشتر از غلظت ۵ میلی مولار آن بود. بنابراین باتوجه به نتایج بدست آمده کاربرد تیمار محلول-پاشی ۱۰ میلی مولار گابا به عنوان راهکاری موثر در القای مقاومت به سرمازدگی در گیاهچه های هندوانه توصیه می گردد.

آسکوربات پراکسیداز, پرولین, شاخص سرمازدگی, مالون دی آلدهید