نواندیشی در چارچوب مفهومی هیدروهژمونی (آب چیرگی)، با تاکید بر حوضه آبریز فرامرزی ارس

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات منابع آب ایران، دوره: 20، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IWRR-20-1_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 160
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حامد حکمت آرا

گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

یاشار ذکی

گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

زهرا پیشگاهی فرد

گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

بهادر زارعی

گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به روند رو به تزاید کمبود و بحران آب در سطح جهان، چارچوب مفهومی و نظری هیدروهژمونی (آب چیرگی) که جزء نظریات و مفاهیم جدید در علم ژئوپلیتیک و هیدروپلیتیک محسوب می شود، از اهمیت روزافزونی جهت پیش بینی رفتارها و راهبردهای بازیگران هیدروهژمون و غیرهیدروهژمون در سطح حوضه های آبریز فرامرزی، برخوردار شده است. از آنجایی که در باب چارچوب مفهومی هیدروهژمونی بین اندیشمندان علم هیدروپلیتیک اتفاق نظری وجود ندارد و هیدروهژمونی و همچنین الگوهای مربوطه تاکنون عمدتا جهت تحلیل چند حوضه آبریز مهم فرامرزی در سطح جهان به کار گرفته شده است؛ در نتیجه، این پژوهش به دنبال پیشنهاد تکمیل چارچوب مفهومی هیدروهژمونی است تا این چارچوب علاوه بر کامل تر شدن، قابلیت انطباق بیشتری بر حوضه های آبریز فرامرزی مختلف در سطح جهان را نیز داشته باشد. در همین راستا، حوضه آبریز فرامرزی ارس که بین ۴ کشور ایران، ترکیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان مشترک است و روابط هیدروهژمونیک در این حوضه به دلیل تعدد بازیگران دولتی در آن و منافع بعضا متفاوت و متضاد آن ها قابلیت بررسی دارد، به عنوان مطالعه موردی پژوهش پیش رو انتخاب شده است. این پژوهش از نوع نظری – بنیادی بوده، به صورت توصیفی – تحلیلی و براساس روش تحقیق علی صورت گرفته است. پژوهش نهایتا به یک سری تغییرات، حذفیات و اضافات در چارچوب مفهومی هیدروهژمونی رسیده است که عمدتا مبتنی بر افزایش نقش قدرت در مفهوم هیدروهژمونی و تاثیر آن بر دیگر ارکان این چارچوب است.

کلیدواژه ها

حوضه آبریز فرامرزی, رودخانه ارس, منابع آب مشترک, هیدروپلیتیک, هیدروهژمونی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.