هومن اثمری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندس مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه سمن
اسماعیل عمادالدین - استادیار گروه مهندسی مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه سمنان
علی حبیب اله زاده - استادیار گروه مهندسی مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه سمنان

در سالهای اخیر دستهای از فولادها که در آنها با وقوع مکانیزم TRIP (افزایش پلاستیسیته در اثر استحاله آستنیت باقیمانده به مارتنزیت) علاوه بر استحکام بالا قابلیت فرم پذیری مطلوبی نیز به دست میآید کاربردهای فراوانی را در صنایع خودرو به خود اختصاص داده اند. آستنیت باقیمانده بعنوان مهمترین جزء ریزساختار این نوع فولادها نقش قابل توجهی بر قابلیت فرم پذیری ورقهای تولید شده دارند. در این پژوهش تاثیر کسرحجمی، غلظت کربن و مورفولوژی آستنیت باقیمانده در ورق نورد سرد و آنیل شده فولاد TRIP با ترکیب شیمیایی 0.37C-1.3Mn-1.3Si بر قابلیت کشش عمیق آن مطالعه شده است. به منظور حصول ویژگیهای مختلف از آستنیت باقیمانده، ورقهای نورد سرد شده در دماهای 800 و 900 درجه سانتیگراد آنیل شده و سپس در دماهای 370 و 410 درجه سانتیگراد به مدت 300 ثانیه تحت عملیات آستمپرینگ قرار گرفتند. نتایج آزمایشات کشش عمیق که با معیار LDR مورد بررسی قرار گرفت نشان میدهند که کسرحجمی بالای آستنیت باقیمانده به دلیل افزایش استحاله مارتنزیتی ناخواسته در منطقه فلنج، قابلیت کشش عمیق فولادهای TRIP را بهبود نخواهد داد. بلکه برای افزایش قابلیت کشش عمیق مقادیر بهینه ای از کسرحجمی و پایداری آستنیت باقیمانده لازم است. همچنین مشاهده شد که افزایش آستنیت باقیمانده فیلمی شکل در ساختار به دلیل افزایش بیش از حد پایداری آستنیت باقیمانده موجب کاهش قابلیت کشش عمیق مىشود.

فولاد TRIP، قابلیت کشش عمیق، LDR، آستنیت باقیمانده