قنات کهریز چهر، یک سازه آبی نویافته از دوره تاریخی و اسلامی در منطقه بیستون،

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: دو فصلنامه مطالعات ایران کهن، دوره: 1، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_HSTR-1-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 181
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد اقبال چهری

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد تهران مرکزی

فتانه رحیمی

دانشجوی دکترای تخصصی، گروه باستان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

ایرانیان باستان در چندین هزار سال قبل دست به ابتکار جدیدی زده که آن را قنات نام گذارده اند. مطالعات پزوهشگران نشان می دهد که قنات در ایران به مناطق نیمه خشک و بیابانی محدود نشده و در مناطق کوهستانی و پرآب نیز احداث گردیده است. از قنات های شاخصی که در منطقه ای کوهستانی و پرآب در ایام گذشته حفر شده است، قنات کهریز واقع در روستای چهر از منطقه بیستون است که توسط یکی از نگارندگان در بررسی باستان شناسی سال ۱۳۸۷ در منطقه مورد شناسایی قرار گرفت. روش تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی و با استفاده از شیوه کتابخانه ای- میدانی است. ضرورت این پژوهش بدین دلیل است که تاکنون در منابع تاریخی و یا باستان شناسی به این قنات اشاره ای اندکی شده است و تنها در چند خط به ذکر شماره ثبت محوطه و معرفی آن اختصاص یافته است. پرسش هایی نیز در این مقاله به شرح زیر مطرح گردید: ۱. قنات کهریز چهر با هدف چه نوع کاربری ساخته شده است؟ ۲. بر اساس مدارک و شواهد موجود، قدمت قنات چهر را به چه دوره ای می توان منتسب نمود؟ قنات کهریز با ۱۷حلقه چاه در محوری طولی نه چندان منظم در امتداد یکدیگر با دیوارهای سنگ چینی از سنگ آهک ها احداث شده است. کاربری این قنات صرفا به جهت آبرسانی به اراضی کشاورزی بوده است. حداقل تاریخی که قنات کهریز احداث شده در دوره اسلامی میانه است، هرچند که با توجه به حضور محوطه های متعدد اشکانی- ساسانی در محدوده اطراف قنات و کهنگی سنگ های دیوار آن، می توان قدمت ساخت قنات را تا دوره تاریخی نیز منتسب نمود.

کلیدواژه ها

قنات, کهریز چهر, بیستون, دوره تاریخی و اسلامی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.