خسرو کمالی سروستانی - هیئت علمی و استاد دانشگاه زنجان
مهسا قرجه لو - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی دانشگاه زنجان

ساسانیان به عنوان یکی از قدرتمندترین سلسله های ایرانی، بیش از چهار سده و تا پیش از حمله اعراب مسلمان به ایران حکومت کردند. یکی از بزرگ ترین رویدادهای تاریخ اسلام، سرنگونی نظام شاهنشاهی ساسانیان به دست مسلمانان بوده است. مورخان برای این شکست از عوامل بسیاری یاد کرده اند. یکی از عوامل اصلی، اختلافات طبقاتی حاکم بر جامعه عهد ساسانیان است. در دوره ساسانیان، در جامعه ایران اختلاف شدید طبقاتی حکومت می کرد، طبقات اجتماعی ایران در این عصر به پنج طبقه تقسیم می شدند که عبارتند بودند از: طبقه اشراف، طبقه روحانیان، طبقه ارتشیان، طبقه دبیران و توده ملت. امتیاز طبقاتی و محروم بودن عده کثیر از مردم ایران از حق مالکیت ناچار اوضاع خاصی پیش آورده بود و به همین جهت جامعه ایرانی در دوره ساسانی هرگز متحد و متفق الکلمه نبوده و توده های عظیم از مردم همیشه ناراضی و نگران و محروم زیسته اند. مقاله حاضر درصدد بررسی شرایط اجتماعی ایران در عصر فتوحات (۱۲ق.) است و به دنبال پاسخ گویی به این سوال اصلی است که: در عصر فتوحات (۱۲ق.) شرایط اجتماعی ایران چگونه بوده است؟

ایران، ساسانیان، شرایط اجتماعی، عصر فتوحات (۱۲ق.)